آموزش مفهوم عمق میدان در عکاسی برای افراد مبتدی (از زبان حرفه ای ها)

میلاد حیدریآخرین به روز رسانی: 12 اردیبهشت 1403

0 خواندن این مطلب 7 دقیقه زمان میبرد

احتمالاً کلمه عمق میدانی به گوشتان خورده ولی اگر در عکاسی تازه‌وارد هستید ممکن است نتوانید از آن برای اصلاح عکس‌هایتان استفاده کنید.

مفهوم اولیه عمق میدانی:

قسمت‌های واضح در عکس که با فوکوس کردن ایجاد می‌شود. در همه عکس‌ها در بخش‌های خاصی مانند جلو و پشت سوژه اصلی فوکوس داریم.

اینکه کدام بخش فوکوس شده از عکسی به عکس دیگر فرق دارد. در بعضی از عکس‌ها ممکن است قسمت کمی فوکوس شود که به آن عمق میدانی کم می‌گویند و در بعضی دیگر ممکن است قسمت‌های بیشتری فوکوس شود که به آن عمق میدانی زیاد می‌گویند.

توی این پکهای فوق العاده، عکاسی و ویرایش عکس رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! یه عکس عالی بگیر، با ویرایش زیباترش کن، همه رو انگشت به دهن کن یا اصلا ازش پول در بیار!

سه عامل مؤثر در نحوه کنترل عمق میدانی تصاویر عبارت‌اند از: اندازه دریچه دیافراگم، فاصله سوژه از دوربین و فاصله کانونی لنز دوربین. در اینجا می‌خواهیم به سؤالات رایج شما در رابطه با عمق میدانی پاسخ دهیم.

چگونه اندازه دریچه دیافراگم بر عمق میدانی اثر می‌گذارد؟

دریچه دیافراگم قابلیت ورود نور به حسگرهای لنز دوربین را فراهم می‌کند. اندازه روزنه دیافراگم (قطر روزنه‌ای که نور را وارد دوربین می‌کند)مقدار نور ورودی به دوربین را کنترل می‌کند.با دکمه دیافراگم (فشردن f) به‌راحتی می‌توانید میزان عمق میدانی را کنترل کنید.

دریچه دیافراگم بازتر=مقدار f کمتر=عمق میدانی کمتر
دریچه دیافراگم بسته‌تر=مقدار f بیشتر=عمق میدانی بیشتر

به زبانی ساده‌تر: هر چه مقدار f کمتر باشد، عمق میدانی کمتر است بالعکس. برای مثال با ۲٫۸/f عمق میدانی کمتر و با ۱۱/f عمق میدانی بیشتر است.

عکس چپ با سرعت ۲۵۰ در ثانیه و ۵/f گرفته‌شده است که نتیجه آن عمق میدانی کم است و چون پس‌زمینه فوکوس نشده است سوژه بیشتر به چشم می‌آید. عکس راست با سرعت ۱٫۵ در ثانیه و ۳۲/f گرفته‌شده است و عمق میدانی آن زیاد است درنتیجه وضوح عکس بیشتر است.

با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!

چگونه فاصله سوژه تا دوربین بر عمق میدانی تأثیر می‌گذارد؟

هر چه سوژه به دوربین نزدیک‌تر باشد عمق میدانی کمتر می‌شود بنابراین با دور کردن سوژه عمق میدانی بیشتر می‌شود.

چگونه فاصله کانونی لنز دوربین بر عمق میدانی اثر می‌گذارد؟

فاصله کانونی لنز به قابلیت بزرگ‌نمایی سوژه اشاره دارد. هرچه فاصله کانونی بیشتر باشد عمق میدانی کمتر است. برای مثال با سوژه‌ای ۱۰ متر (۳۳ فوت) فاصله‌دارید، اگر فاصله کانونی لنز پنجاه میلی متر و ۴/f باشد، دامنه تغییرات عمق میدانی حدوداً ۷٫۵ تا ۱۴٫۷ متر و عمق میدانی کل ۷٫۲ متر خواهد بود. اگر در همان نقطه بافاصله کانونی mm۱۰۰ زوم کنید، دامنه تغییرات عمق میدانی ۹٫۲ تا ۱۰٫۹ متر و عمق میدانی کل ۱٫۷ متر خواهد بود. اما اگر فاصله‌تان با سوژه ۲۰ متر باشد و از لنز بافاصله کانونی mm ۱۰۰ استفاده کنید، عمق میدانی تقریباً همان عددی خواهد بود که در فاصله ۱۰ متر و لنز ۵۰mm به دست آوردید.

این تصویر قو که پشت شاخه و برگ‌های بلند پنهان شده در فاصله ۵ متری، با لنز بافاصله کانونی ۳۰۰mm گرفته‌شده است. ترکیب این دو عدد، عمق میدانی cm ۵ را ایجاد کرده است.

نحوه کنترل عمق میدان در دوربین‌های تمام اتوماتیک (دوربین‌های point & shoot)

راهکارهایی برای کنترل عمق میدان در دوربین‌های تمام اتوماتیک وجود دارد. در تنظیمات دوربین برای پرتره گرفتن به دنبال شکل سر انسان باشید. با انتخاب این گزینه عمق میدان کمتر خواهد شد.در همان منوی تنظیمات، برای عکاسی منظره شکل کوه در نظر گرفته‌شده که با انتخاب آن عمق میدانی بیشتر خواهد شد. اگر جدیداً با دوربین‌های دیجیتال (DSLR) عکاسی می‌کنید، با انتخاب حالت اتومات می‌توانید عمق میدان را کنترل کنید. با انتخاب حالت اولویت دیافراگم (Aperture priority mode) می‌توانید اندازه دیافراگم را متناسب با عمق میدانی دلخواهتان تغییر دهید. با این کار سرعت شاتر هم به‌طور خودکار تنظیم می‌شود.

آیا می‌توان برای هر موقعیتی عمق میدانی مشخصی تنظیم کرد؟

بله ولی چون تغییر اندازه دیافراگم روی سرعت شاتر تأثیر می‌گذارد ممکن است نتیجه دلخواهتان را نگیرید. برای مثال اگر با کاهش اندازه دیافراگم بخواهید عمق میدانی را افزایش بدهید باید سرعت شاتر را هم کم‌وزیاد کنید که نتیجه آن عکسی تار است.

آیا عمق میدانی به‌طور مساوی پشت و جلوی نقطه فوکوس توزیع می‌شود؟

نه، حدود یک‌سوم آن در جلوی نقطه فوکوس و دوسوم آن در ناحیه پشت نقطه فوکوس قرار دارد. اما هرچه فاصله کانونی افزایش یابد به‌طور مساوی توزیع می‌شود.

حتما بخوانید: آموزش قانون یک سوم در عکاسی: ترفندی که تصاویر شما را زیباتر می کند

تأثیر عمق میدان در بهتر شدن عکس‌ها چگونه است؟

کنترل عمق میدان یکی از ابزارهای مهم و در اختیار عکاسان است که به‌وسیله آن می‌توانند تعیین کنند چه بخش‌هایی از عکس واضح و چه بخش‌هایی تار باشد تا عکس‌های فوق‌العاده‌ای بگیرند.

با استفاده از عمق میدان مناسب می‌توانید عکس را به‌کلی تغییر دهید.

چه زمانی از عمق میدان کمی استفاده کنم؟

استفاده از عمق میدانی کم روش مناسبی برای جدا کردن سوژه از پس‌زمینه است و برای عکاسی پرتره بسیار مناسب است. در عکاسی از حیات‌وحش هم از این روش برای جدا کردن سوژه از محیط اطراف استفاده می‌شود چون در اکثر این عکس‌ها نور محیط کم است و با افزایش دریچه دیافراگم می‌توانید نور بیشتری به لنز دوربین وارد کنید. در عکاسی ورزشی هم می‌توان برای جدا کردن ورزشکار از پس‌زمینه، از عمق میدانی کم استفاده کرد. برای گرفتن تمامی این عکس‌ها باید از سرعت نسبتاً بالای شاتر استفاده کنید.

این عکس بافاصله کانونی ۳۰۰ میلی متر و ۵٫۶/f ،عمق میدانی بسیار کمی دارد برای همین با چشم مخاطب عمق میدانی را تنظیم کنید. با رعایت همین نکته عکس از پس‌زمینه جدا شده است.

حتما بخوانید: 10 سوال بسیار مهم که موقع عکاسی باید درباره سوژه تان مدنظر داشته باشید!

چه زمانی از عمق میدان بیشتری استفاده کنیم؟

در عکاسی منظره برای اینکه همه عناصر مقابل دوربین دارای وضوح باشند، از عمق میدانی بیشتری استفاده می‌شود. با انتخاب لنز پهن و اندازه دیافراگم کمتر می‌توانید عمق میدان را به حداکثر برسانید.

این عکس بافاصله کانونی mm ۵۰،۱۶/f و بافاصله ۸ متری نقطه فوکوس گرفته‌شده است و تا چهار متر از نقطه اصلی فوکوس شده است.

چگونه اندازه عمق میدانی را تعیین کنیم؟

در بسیاری از سایت‌های آنلاین، جدول‌های مختلفی بر اساس نوع لنز و دوربین طراحی‌شده است. همچنین برنامه‌های زیادی برای محاسبه عمق میدان در گوشی‌های هوشمند وجود دارد. در بیشتر دوربین‌های عکاسی دکمه‌ای (دکمه DOF) برای نمایش عمق میدان قرار داده‌شده که با فشار دادن آن می‌توانید از داخل چشمی دوربین، عمق میدان حاصل‌شده را مشاهده کنید. با فشار دادن این دکمه ممکن است عکس در چشمی تاریک به نظر برسد اما نگران نباشید. اگر به‌درستی نور را تنظیم کنید مشکلی پیش نمی‌آید.

چگونه عمق میدان را حداکثر کنیم؟

با استفاده از فاصله فرا کانونی این امر ممکن است. وقتی به‌اندازه فاصله فرا کانونی فوکوس کردید دامنه عمق میدانی از نصف این مسافت تا بی‌نهایت متغیر خواهد بود. از جدول‌های محاسبه DOF برای تعیین فاصله فرا کانونی استفاده کنید. اگر به این جدول‌ها دسترسی ندارید با یک محاسبه سرانگشتی، می‌توانید روی یک‌سوم عکس فوکوس کنید. با استفاده از لنزهای پهن و ۱۱/F هم می‌توانید عمق میدانی را به حداکثر برسانید.

در عکاسی نمای نزدیک عمق میدانی چگونه است؟

ازآنجایی‌که اکثر عکس‌های نمای نزدیک در نور کم و بافاصله کانونی زیاد گرفته‌شده‌اند، نتیجه آن عکسی با عمق میدانی کم می شود. اندازه دریچه دیافراگم را روی کمترین حالت ممکن بگذارید. همچنین ایزو (ISO) را زیاد کنید تا حساسیت نور و عمق میدانی بیشتر شود. بااین‌حال در بیشتر عکس‌های نمای نزدیک عمق میدانی خیلی کم است بنابراین بهتر است از سه‌پایه استفاده کنید چون کوچک‌ترین حرکت می‌تواند سوژه را از محدوده عمق میدانی خارج کند.

این عکس نمای نزدیک بافاصله کانونی صد و بیست میلی متر و ۸/f ،عمق میدانی بسیار کمی دارد.

حتما بخوانید: آموزش نمونه ای از عکاسی ماکرو قطره آب فانتزی بصورت گام به گام

بوکه چیست؟

بوکه اصطلاحی ژاپنی به معنی بلوری‌شدن است که در قسمت های خارج از فوکوس ایجاد می‌شود. بسته به شکل دیافراگم، بوکه گرد می‌شود و اکثراً زمانی که دریچه دیافراگم بازتر است ایجاد می‌شود. همچنین اگر فاصله سوژه با پس‌زمینه کافی باشد با دریچه بسته‌تر هم می‌توان بوکه ایجاد کرد.

bokeh