فرهنگ نتیجه اعمال انسان است و در عین حال؛ بر رفتار و کنش هایش تأثیر مستقیم دارد. بنابراین، یک وضعیت یا عمل می تواند توسط دو فرد با پیشینه های فرهنگی متفاوت به دلیل تأثیر فرهنگ، متفاوت برداشت شود.
برای آگاهی از این تعبیر متفاوت، اول باید مفهوم فرهنگ را به خوبی و درستی درک کرد. این مقاله شما را با مبانی نظری مربوط به مفهوم فرهنگ آشنا می کند.
تعاریف فرهنگ
هیچ تعریف پذیرفته شده ای از فرهنگ در ادبیات علمی وجود ندارد. اما در عوض، تعاریف گسترده و محدودی از مفهوم فرهنگ به وفور موجود است که بسته به حوزه علمی پژوهش، اولویت های متفاوتی هم دارند. محققان آمریکایی پیش از این در دهه پنجاه مجموعه ای از بیش از 100 تعریف مختلف از فرهنگ را در سال 1952 منتشر کرده اند. آن ها بعد از نظام بندی و تحلیل این اتفاقات، تعریف جامع زیر را از فرهنگ ارائه کردند که از آن زمان تاکنون؛ به کرات مورد استناد قرار گرفته است:
فرهنگ شامل الگو های صریح و ضمنی و مربوط به رفتاری است که از سمبل های یک جامعه آموخته و در جامعه پخش می شوند. هسته اساسی فرهنگ را ایده های سنتی و به ویژه ارزش های مربوط به آن ها تشکیل می دهد، نظام های فرهنگی را می توان از یک سو به عنوان محصول کنش و از سوی دیگر به عنوان عناصر شرطی کنش بعدی در نظر گرفت.
حتما بلد باشید: CEO چیست؟ مسئولیت های او و تفاوت با رئیس
این تعریف تأکید می کند که فرهنگ از یک سو نتیجه اعمال انسان است و از سوی دیگر تأثیر مستقیم بر کنش انسان دارد . یک وضعیت یا عمل، به دلیل تأثیر فرهنگ بر ادراک، تفکر و ارزیابی یک فرد، می تواند توسط دو فرد با پیشینه های فرهنگی متفاوت تفسیر شود.
از نظر شوتز فرهنگ در سطح خُرد بر اساس جهان زنده فرد تعریف می شود. این محیط زندگی روزمره “واقعیت غالب و عالی انسان ” است که وقتی توسط گروهی از مردم به اشتراک گذاشته می شود، می توان آن را به عنوان یک خِرَد جمعی در نظر گرفت.
امکان تفسیر متفاوت از یک عمل توسط دو فرد با پیشینه های فرهنگی متفاوت در تعریف بالا، یعنی این که این افراد در جهان های متفاوتی قرار دارند و بنابراین در واقعیتی که جامعه شان نشان می دهد، زندگی می کنند.
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
تعاریفی از مفهوم فرهنگ که از منظر سیاسی تعیین می شوند و فرهنگ ها را با ملت ها یکسان می کنند، در چارچوب این مقاله جایی ندارند، زیرا ملت ها اغلب فرهنگ های مختلف را تا مرزهای شان با هم متحد می بینند یا فرهنگ ها را بر اساس مرز های ملی تفکیک می کنند.
حتما بخوانید: 44 مهارت که هر مرد و زنی باید بلد باشند
بنابراین فرهنگ ها را نمی توان با ملت ها یکی دانست. همین امر در مورد مناطق زبانی یا مناطق جغرافیایی هم صدق می کند. دیدگاه های تعریف فوق به دلیل تعمیم بیش از حد و کلیشه سازی های شباهت هایی که وجود ندارد، در نظر گرفته می شوند. به ارتباط بین فرهنگ و عمل و همین طور فرهنگ و ارتباطات در مراحل بعدی پرداخته خواهد شد. برای این منظور از اجزای جداگانه تعریفی که قبلا شد ، استفاده می شود.
برنامه ریزی فرهنگی
هر فردی در طول زندگی اش ” فرهنگ ” را برای خودش درونی می کند. این فرهنگ که طبق تعریف فوق شامل الگو های فکری و رفتاری است، در زمینه اجتماعی کردن الگو های هر فردی از محیط خودش (خانواده ، محله، مدرسه، گروه های جوانان و غیره ) استفاده می شود. این فرآیند که در آن یک فرد نوجوان نه تنها زبان، بلکه تفکر و رفتار محیط اجتماعی اش را هم می پذیرد و در واقع مشابه برنامه نویسی یک کامپیوتر برنامه ریزی ذهنی نامیده می شود. هر فردی این برنامه ریزی ذهنی را در درون همراه خودش دارد.
با این حال، این بدان معنا نیست که رفتار انسان اساسا توسط آن ها از پیش تعیین شده است ، بلکه او (انسان) اساسا این توانایی را دارد که از این برنامه های ذهنی منحرف شود و به شیوه ای جدید ، خلاقانه، مخرب یا غیر منتظره واکنش نشان دهد.
سه سطح برنامه ریزی ذهنی
در سطح پایین الگو، فطرت انسان است که با همه انسان ها برابر است. باید به عنوان خصلت ژنتیکی به حساب بیاید و شامل توانایی های انسان مثل احساس ترس، خشم، عشق ، شادی یا غم است.
در سطح متوسط فرهنگ قرار دارد. توسط هر انسانی آموخته می شود و تعیین می کند که ماهیت انسانی فوق چه طور نمود پیدا کند. فرهنگ در همه گروه ها مشترک است و شامل اشکال مختلفی مثل زبان، اهداف عمومی مرسوم، مذهب و همین طور طراحی فعالیت های روزمره مثل احوال پرسی، غذا، بهداشت و غیره است. با این اوصاف فرهنگ عبارت است از کلیت روش های فکری و رفتاری یک جامعه . فرهنگ الگوی تفسیر و عمل است که توسط یک گروه اجتماعی برای مقابله با مشکلات سازگاری در تعامل انسان با محیطش استفاده می شود.
بر اساس این فرهنگ که برای همه افراد یک جامعه یکی است ، افراد از طریق تجربیات شان در زندگی (سطح مدل بالا) شخصیت فردی را شکل می دهند. بنابراین هنگام استفاده از مفهوم فرهنگ، بسیار مهم و حائز اهمیت است که اطمینان حاصل شود تا از آن به عنوان تعیین کننده عمل و تفکر استفاده نمی شود. این درک از مفهوم فرهنگ را که فقط در بحث های روزمره اتفاق نمی افتد، می تواند با استفاده از مدل به اصطلاح عروسکی که توسط LEIPRECHT توسعه داده شده است ، توضیح داد.
مدل عروسکی فرهنگ
در این مدل افرادی که به فرهنگ xy نسبت داده می شوند؛ به صورت عروسک هایی ظاهر می شوند که توسط سیم به فرهنگ شان آویزان شده و توسط آن کنترل می شوند . اعمال و تفکر آن ها کاملا توسط فرهنگ تعیین شده است. زندگی آن ها بر اساس فیلتر فرهنگ xy تعریف و به آن خلاصه می شود. در این فرهنگ فردیت انسان بر اساس رشد شخصیت های مختلف مورد توجه قرار نمی گیرد.
بنابراین، مدل موسوم به عروسک نشان دهنده تصورات غلط نسبت به فرهنگ است و در آن فرهنگ به عنوان کمیت ایستا و همگن تلقی می شود که رفتار اعضایش را کاملا تعیین می کند ؛ بدون این که آن ها بتوانند بر فرهنگ شان تأثیر بگذارند.
GDP چیست؟ همه نکاتی که باید بدانید (به زبان ساده)
این دیدگاهِ نادرست از کاستی فرهنگ استفاده می کند و منجر به حذف تحولات، تضاد ها، دیدگاه های متضاد و در نهایت فردیت هر فرد می شود. به علاوه درک نادرستی هم وجود دارد که فرهنگ ها با هم هم پوشانی دارند و هر انسانی عضوی از چندین فرهنگ یا خرده فرهنگ است.
ارزش ها به عنوان هسته فرهنگ
همان طور که در بخش قبل نشان داده شد، فرهنگ آموخته می شود. این افراد را قادر می سازد تا بر موقعیت های روزمره خود تسلط پیدا کنند و تعریف جدیدی از موقعیت های قبلا تجربه شده را غیر ضروری می کند. به طور مثال بعد از یادگیری غذا خوردن با چاقو و یا احوال پرسی از طریق دست دادن، دیگر نیازی به یادگیری مجدد این رفتارها در موقعیت های بعدی نیست . بنابراین فرهنگ دانش مشترکی است که موقعیت‌ها را از قبل پی ریزی و پیچیدگی ها را برطرف می کند و چارچوب مرجع تفکر، احساس و عمل درست در موقعیت های معمولی را تشکیل می دهد.
در مفهومِ فرهنگ، ارزش های مشترک جامعه تعیین می کند که کدام تفکر، احساس و عمل در چارچوب مرجع فرهنگ غالب درست است.
بنابراین ارزش ها هسته هر فرهنگی را تشکیل می دهند و معنای بد و خوب، کثیف و پاک، زشت و زیبا، غیر طبیعی و طبیعی، ناهنجار و عادی، متناقض و منطقی ، غیر منطقی و عقلانی را تعریف می کنند.
گرانولا چیست؟ 10 فایده آن و 2 دستور تهیه ساده
آن ها به عنوان بخشی از فرایند اجتماعی کردن تحت کنترل محیط اجتماعی قرار می گیرند. این فرآیند تا حد زیادی در ده سال اول زندگی کودک تکمیل می شود.
ارزش ها در آینده زندگی فرد پایدار و تا حد زیادی تغییر ناپذیر هستند.
ارزش ها برای افرادی که آن ها را دارند؛ قابل مشاهده بوده و اغلب نسبت به آن آگاه نیستند. با این وجود، آن ها عمل انسان را هدایت می کنند. این ارزش ها در آیین ها ، الگو های رفتاری و نماد ها نمود پیدا می کنند.
مراسم و تشریفات فعالیت هایی هستند که توسط همه اعضای یک فرهنگ انجام می شود. به طور مثال احوال پرسی و مراسم مذهبی خود جوش انجام می شوند. آن ها ماندگار ترین روش برای بیان ارزش ها در یک جامعه هستند.
قهرمانان مدل های رفتاری یک فرهنگ و نمایانگر ویژگی هایی هستند که در یک جامعه مورد توجه مثبت قرار می گیرند و بنابراین با تشویق به تقلید، ارزش ها را منتقل می کنند.
از سوی دیگر هم نماد ها برجسته ترین راه برای بیان ارزش ها و در عین حال در معرض تغییر سریع هستند . نماد های یک فرهنگ عبارتند از زبان، مد، پرچم ها، نماد های وضعیت، نوشیدنی ها و غیره.
بلد باشید: میم چیست؟ چگونه مفهوم میم را بفهمیم؟
ارزش های یک جامعه که توسط فرد درونی شده اند، در آیین ها، قهرمانان و نماد ها نمود پیدا می کنند. آن ها تعیین می کنند که چه چیزی در یک جامعه مثبت است و به اعضای جامعه مربوطه اجازه می دهند تا برای آن تلاش کنند.
تمایز بین ارزش های نامرئی یک فرهنگ و مظاهر قابل مشاهده آن اغلب با مدل کوه یخ نشان داده می شود.
مدل کوه یخ فرهنگ
این مدل توضیح می دهد که فرهنگ هم مثل زبان ، لباس یا غذا جزء قابل مشاهده ای برای همه است و شامل ارزش هایی می باشد که زیربنای جلوه های قابل مشاهده فرهنگ هستند.
به همین دلیل، بعد از این که سال به سال تعاریف احتمالی بیشتری از مفهوم فرهنگ اضافه شد، در حال حاضر از هر گونه تعریفی برای مفهوم فرهنگ چشم پوشی می شود.
یکی دیگر از تعریف های فرهنگی که مکررا مورد استناد قرار می گیرد، این تعریف است: فرهنگ مجموعه پیچیده ای است که شامل دانش، ایمان، هنر ، اخلاق، قانون، عرف و تمام توانایی ها و عاداتی که انسان به عنوان عضوی از یک جامعه به دست آورده است، می شود.
در چارچوب این مقاله، کلیشه ها به عنوان دسته ای از الگو های ادراکی تعریف می شوند که از طریق یک دیدگاه فرهنگی معین که مبتنی بر چیز های از قبل شناخته شده است ، به ناشناخته معنای خاصی می دهند. بنابراین به عنوان مثال ، یک گور خر توسط کودکی که این حیوان را نمی شناسد، اسب نامیده می شود زیرا شباهت دارند.
فرهنگ را در یک مفهوم گسترده، می توان سازگاری فرد با هنجار های اجتماعی از طریق یک فرآیند یادگیری توصیف کرد. اگر این اصطلاح را محدود کنیم، خود را فرآیندی نشان می دهد که در آن فرد نظام ارزشی، هنجار ها و الگو های رفتاری مورد نیاز جوامع، سازمان ها یا گروه هایی را می آموزد که در آن عضویت دارد یا می خواهد عضو آن شود . در ادبیات علمی اخیر Socialisnden نه تنها به عنوان فردی هنجار پذیر؛ بلکه به عنوان موجودی فعال و انعطاف پذیر که با محیطش در تعامل است، توصیف می کند. می توان بین اجتماعی شدن اولیه در کودکی و اجتماعی شدن بعدی در بزرگ سالی تمایز قائل شد .
مردم به ارزش های تعریف شده در دوران کودکی شان حتی در یک محیط تغییر یافته پایبند هستند. بنابراین تغییر در ارزش ها یک پدیده بین نسلی است.
با این که مفهوم کلاسیک انسان شناختی فرهنگ مبتنی بر نسبت دادن فرهنگ به ساختاری نسبتا ثابت از ارزش ها و هنجار ها است ، مفهوم ساخت گرایانه فرهنگ مبتنی بر این فرض است که فرهنگ مبتنی بر طرح های تفسیری مشترکی است که دائما باز تولید می شوند. و به طور مداوم در فرآیند های ارتباطی تغییر می کند. بنابراین این مفهوم فرهنگی بر روابط بین صاحبان فرهنگ و همین طور مرز بندی آن ها از سایر فرهنگ ها (خرده فرهنگ ها) تأکید می کند. فرهنگ در این معنا، تلاش مستمر گروه هایی از افراد برای تعریف گروه و همین طور موقعیت آن است.
