Pstd چیست؟ علائم، تاثیر آن بر زندگی و درمانهای موجود

PTSD (مخفف Post-traumatic stress disorder) به معنای اختلال اضطراب پس از سانحه است و به مجموعه واکنشهایی اشاره می کند که افراد بعد از اتفاقات آسیب زا و دردناکی تجربه می کنند که خودشان دچارشان شده اند یا شاهد آن حوادث بوده اند. این حوادث می تواند تصادفات جدی، تجاوز جسمی یا جنسی، اتفاقات مربوط به جنگ یا شکنجه و یا بلایای طبیعی مثل آتش سوزی یا سیل باشند.

اغلب اوقات افرادی که دچار چنین اتفاقات آسیب زننده ای می شوند، در روزها و هفته های اول بعد از آن علائمی مثل برانگیختگی، هوشیاری، احساس خطر کردن و گارد گرفتن را تجربه می کنند. این واکنشها هر از گاهی جایشان را با احساس کرختی و دوری گزیدن عوض می کنند. علاوه بر این، فرد به طور مداوم خاطرات آن واقعه و احساس اینکه ممکن است دوباره چنین اتفاقی بیفتد را در ذهن مرور می کند و احساس ترس شدید، غم، گناه، خشم یا اندوه نیز در او برانگیخته می شود.

چگونه خودمان را استرس زدایی کنیم؟ 7 توصیه

به طور کلی این واکنشها و احساسات طی چند هفته بعد از حادثه خود بخود از بین می روند؛ اما اگر واکنشها و پریشانیها ادامه پیدا کنند یعنی فرد در معرض خطر ابتلا به PTSD یا مشکل روحی دیگری قرار دارد.

هر کسی ممکن است بعد از تجربه یک اتفاق دردناک و آسیب زا دچار اختلال اضطراب پس از سانحه شود، اما افراد زیر بیشتر از بقیه در معرض این خطر قرار دارند:

• قربانیان تجاوز فیزیکی یا جنسی
• کسانی که احساس درماندگی شدیدی را تجربه کردند.
• کسانی که اتفاقی را تجربه کردند که هرگز تصور نمی کردند رخ بدهد.
• افرادی که دچار اتفاقات آسیب زا و خطرناکی مثل سوء استفاده جسمی یا جنسی، تصادفات رانندگی، حوادث جنایی، بلایای طبیعی یا درگیری و نزاع شده اند.
• افرادی که در گذشته از PTSD رنج می بردند.

در ادامه بخوانید: 5 تا از حرکت یوگا جهت ارتقای رفع استرس و خستگی

علائم PTSD

کسی که به PTSD مبتلا می شود چهار نوع مشکل اصلی دارد:

• مرور ناخواسته و تکرار شونده اتفاق آسیب زا در ذهن بخاطر فلاش بکها یا کابوسهایی که باعث بروز واکنشهای احساسی یا فیزیکی شدیدی مثل تعریق، تپش قلب، اضطراب یا ترس و وحشت می شوند.
• دوری کردن از چیزهایی که خاطرات آن اتفاق را به یادش می آورند مثل افکار، احساسات، افراد، مکا‌نها، فعالیتها یا موقعیت‌ های مربوط به حادثه.
• بروز تغییرات منفی در افکار و احساساتش مثل احساس عصبانیت، ترس، گناه، بی حسی و کرختی و خلق باورهایی مثل «من بد هستم» یا «دنیا ناامن است» و احساس جدا شدن از بقیه.
• بیش از حد هوشیار یا مضطرب بودن که با مشکلات خواب، تحریک پذیری، عدم تمرکز، وحشت زده شدن سریع و دائما مراقب و محتاط بودن بروز می کنند.

اگر کسی هر کدام از این چهار مورد را یک ماه یا بیشتر تجربه کند و این تجربه باعث احساس ناراحتی شدیدی برایش شود یا توانایی کار، مطالعه و به طور کلی زندگی روزمره اش را مختل کند به احتمال زیاد پزشک تشخیص PTSD برایش می دهد.

علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه دچار چیزی به نام “تجارب تجزیه ای” نیز می شوند که آن را به صورت زیر شرح می دهند:

• انگار من اصلا اونجا نبودم.
• زمان متوقف شده بود.
• احساس می کردم دارم از بالا اتفاقات را تماشا می کنم.

PTSD در کودکان و نوجوانان

کودکان و نوجوانان هم موقع ابتلا به PTSD دچار مشکلاتی مشابه با بزرگسالان می شوند. بچه هایی که کوچکتر هستند ناراحتی و علائمشان را به شکل متفاوتی بروز می کنند؛ مثلا ممکن است به جای مرور ناخواسته خاطرات واقعه در طول روز، با بازی های تکراری حادثه آسیب زایی که برایشان رخ داده را دوباره زنده کنند.

خیلی از کودکان به جای کابوسهایی که حادثه ناخوشایند را به خاطر می آورند، خوابهای ترسناک بدون محتوای قابل تشخیص می بینند. علاوه بر این علاقه شان را به بازی کردن از دست می دهند، از نظر اجتماعی منزوی می شوند یا عصبانیتهای شدیدی دارند.

جطور ذهنمان را در کنترل کامل داشته باشیم؟

حدود یک سوم از کودکانی که حادثه آسیب زننده ای را تجربه می کنند دچار PTSD می شوند. مشکلات دیگری که PTSD به همراه می آورد عبارتند از: اضطراب یا افسردگی، نافرمانی و سرکشی و اختلال کمبود توجه و بیش فعالی. PTSD در نوجوانان و بزرگسالان نیز ممکن است منجر به افکار خودکشی و مصرف الکل یا مواد مخدر شود.

تاثیر PTSD بر روابط و زندگی روزمره

اختلال اضطراب پس از سانحه روی توانایی های فرد برای کار کردن و ادامه زندگی روزمره یا ارتباط او با خانواده و دوستانش تاثیر منفی می گذارد. فرد مبتلا به PTSD اغلب اوقات بی علاقه و غیر صمیمی به نظر میرسد چون سعی می کند نسبت به چیزی حسی نداشته باشد و درباره چیزی فکر نکند تا جلوی خاطرات دردناکش را بگیرد. این افراد سعی می کنند در جمعها و روابط خانوادگی حضور نداشته باشند وپیشنهاد کمک دیگران را رد کنند. چنین رفتاری باعث می شود کسانی که آنها را دوست دارند آزرده خاطر شوند.

ذکر این نکته مهم است که شما باید بدانید این رفتارها بخشی از مشکل افراد مبتلا به PTSD هستند. مبتلایان به این اختلال به حمایت خانواده و دوستان نیاز دارند، ولی ممکن است متوجه نباشند که چه اتفاقی برایشان افتاده و ندانند که به کمک نیاز دارند.

معمولا وقتی PTSD ادامه پیدا می کند، بیمار به طور همزمان دچار مشکلات روحی دیگری هم می شود. در واقع تا 80 درصد از افراد مبتلا به PTSD بلند مدت به مشکلات دیگری که معمولا افسردگی، اضطراب و سوء مصرف الکل یا مواد دیگر هستند هم دچار می شوند. این مشکلات می توانند به طور مستقیم و در واکنش به حادثه آسیب زا پیش بیایند و یا اینکه به دلیل ابتلا به PTSD بروز کنند.

خطر مصرف الکل و مواد مخدر در مبتلایان PTSD

برخی افراد برای کاهش غم و ناراحتی ناشی از مشکلات روحی و عاطفیشان به مصرف الکل یا مواد روی می آورند. الکل و مواد مخدر ممکن است به طور موقت و در کوتاه مدت باعث کمرنگتر شدن خاطرات دردناک بشوند، اما مانع از بهبود کامل فرد مبتلا به PTSD می شوند و مشکلات جدی دیگری را بوجود می آورند.

PTSD رو با این مورد اشتباه نگیرید: استرس پس از سانحه (بهترین روش کنترل)

درمان PTSD

اگر دو هفته بعد از وقوع حادثه همچنان با مشکلات روحی دست و پنجه نرم می کنید باید به روانپزشک متخصص مراجعه نمایید تا روند درمان برایتان شروع شود. برای درمان PTSD روشهای موثری در دسترس هستند که اغلب آنها شامل درمان روانشناختی مثل مشاوره برای فهمیدن چیزی که اتفاق افتاده و ارائه روشهایی برای مدیریت واکنش ها می شوند، اما در عین حال درمان دارویی هم می تواند مفید باشد.

به طور کلی توصیه می شود به جای مصرف دارو به عنوان اولین و تنها راه حل مشکل، با درمان روانشناختی شروع کنید. چرا که سنگ بنای درمان PTSD مواجهه با حافظه آسیب زا و کار کردن روی افکار و باورهای مرتبط با تجربه است که از طریق مراجعه به یک فرد آموزش دیده صورت می گیرد.

درمانهای متمرکز بر تروما (Trauma) (ضربه روحی) عبارتند از:

• کاهش علائم PTSD
• کاهش اضطراب و افسردگی
• افزایش کیفیت زندگی فرد

درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به PTSD

درمان توصیه شده برای کودکان و نوجوانان مبتلا به PTSD، رفتار درمانی شناختی (CBT) است. این درمان شامل موارد زیر می شود:

• کسب اطلاعات درباره نوع رویداد آسیب زای تجربه شده (مثلا میزان رایج بودن آن) و واکنش های رایج به تروما
• آموزش نحوه آرام شدن و مدیریت اضطراب
• کمک به ساخت داستان منسجمی از حادثه آسیب زا و اصلاح هر گونه باور مخرب درباره حادثه مثل سرزنش کردن خود
• مواجهه تدریجی با اشیاء یا موقعیتهای مرتبط با تروما که فرد از آنها میترسد یا دوری می کند.
• کمک به بازگشت فرد به فعالیت های روزمره

کاربردی: تروما چیست؟ علائم و عوامل روانی ایجاد آن