آیا می دانستید شطرنج بازی اصلی کشور هند در قرن ششم بوده است که برای اولین بار در قرن نهم به کشور ایران آمده است. نام دیگر این بازی شاه ( مهره اصلی در شطرنج ) است. در این مقاله می خواهیم شما را با طرز چینش مهره ها و نحوه شروع بازی آشنا نماییم.

مقدمه

شطرنج یکی از بازی های دو نفره است که بر روی صفحه شطرنج انجام می شود و مهره های آن عبارتند از شاه، وزیر، رخ، فیل، اسب و سرباز. هر یک از مهره‌های شطرنج به شکل مخصوصی حرکت می‌کنند و قادر به زدن مهره‌های حریف نیز هستند. هدف این بازی مات کردنِ حریف است؛ یعنی ایجاد وضعیتی که شاه حریف هیچ راهی برای فرار نداشته باشد.

بازی شطرنج/آموزش شطرنج:

علاقه مندان به شطرنج بخوانند : 5 درس مهم آموزش شطرنج برای کودکان 2 تا 9 ساله (فیلم رایگان)

طرز چیدن مهره ها در شطرنج و نحوه شروع بازی:

در ابتدای شروع بازی رخ ها در گوشه های صفحه مستقر میشوند، سپس اسب ها در کنار رخ ها قرار می گیرند، بعد از آن فیل ها در کنار اسب ها می نشینند و شاه در ستونِ A و وزیر در ستونِ D قرار میگیرند و نهایتاً 8 سرباز در ردیف دوم قرار می گیرند. همیشه در شروع بازی، حرکت اول با مهره سفید آغاز می شود و این یک امتیاز برای مهره های سفید محسوب می شود.

تمام شطرنج ها صفحه ای مانند شکل بالا دارند یعنی صفحه شطرنج 64 خانه دارد که 32 خانه آن سفید و 32 خانه دیگر سیاه می باشد. نحوه قرار گرفتن صحیح صفحه شطرنج بدین صورت است: همیشه خانه ی گوشه سمت راستِ بازیکن باید سفید باشد. پس تاکنون آموختیم که صفحه شطرنج شامل 8 ستون و 8 ردیف است که ستون ها با حروف انگلیسی کوچک و ردیف ها با اعداد نمایش داده میشوند. نیمه ی پایین صفحه، زمین سفید و نیمه ی بالای صفحه، زمین سیاه محسوب میشود. هر بازیکنی که بتواند بیش از 32 خانه را در صفحه شطرنج کنترل کند، اصصلاحاً برتری فضا دارد. شما هم سعی کنید در بازی با رقیبانتان تعداد خانه های بیشتری را تصاحب و کنترل کنید.

مرحله اول: انتقال رخ های سفید را با دو حرکت به خانه های ابتدایی چیدمان مهره رخ، در شکل زیر مشاهده میکنید.

مرحله دوم: اسب های سفید را با چهار حرکت به مکان های اولیه چیدمان مهره اسب در ابتدای بازی، منتقل کنید.

مرحله سوم: فیل های سفید را با سه حرکت به خانه های اولیه چیدمان مهره فیل در ابتدای بازی، منتقل کنید.

مرحله چهارم: وزیر سفید را با دو حرکت به محل اولیه چیدمان مهره وزیر در ابتدای بازی، منتقل کنید.

مرحله پنجم: شاه سفید را با سه حرکت به خانه ی نخستین چیدمان مهره شاه در ابتدای بازی، منتقل کنید.

مرحله ششم:  در نهایت پس از چیدمان سوارهای شطرنج در ردیف های اول و آخر و چیدمان پیاده های شطرنج در مقابل آنها، میتوانید بازی را آغاز کنید.

تکنیک های کاربردی در بازی شطرنج

شطرنج یک بازی استراتژیک پیچیده و زیبا است که شامل ترکیبی از تکنیک‌های تاکتیکی و استراتژیکی برای غلبه بر حریف است. در اینجا به برخی از تکنیک‌های کاربردی و موثر در بازی شطرنج اشاره می‌کنیم:

1. توسعه سریع

در ابتدای بازی (گشایش)، توسعه سریع قطعات (سوارها) بسیار مهم است. قطعات خود را به خانه‌های مرکزی و فعال هدایت کنید:

• اسبان را زود به بازی بیاورید: معمولاً اسب‌ها را به خانه‌های c3 و f3 (یا c6 و f6 برای سیاه) حرکت دهید.
• فیل‌ها را به خانه‌های فعال منتقل کنید: فیل‌ها را به خانه‌هایی مانند c4، f4 (یا c5، f5 برای سیاه) حرکت دهید تا از آزادی حرکت و کنترل مرکز برخوردار شوند.

2. کنترل مرکز

کنترل مرکز شطرنج (خانه‌های d4، e4، d5 و e5) از اهمیت زیادی برخوردار است. قطعات خود را به نحوی قرار دهید که بتوانید کنترل این خانه‌ها را در دست بگیرید:

• پیاده‌ها را به مرکز بیاورید: پیاده‌های d4 و e4 (یا d5 و e5 برای سیاه) را زود به حرکت درآورید.
• قطعات را به نحوی قرار دهید که بتوانند مرکز را کنترل کنند: فیل‌ها و اسب‌ها را به خانه‌هایی هدایت کنید که بتوانند مرکز را تهدید کنند.

3. امنیت شاه

یکی از مهم‌ترین نکات در شطرنج، محافظت از شاه است. برای این کار می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• راحت‌سازی شاه (قلعه‌گیری): قلعه‌گیری (castling) را در اسرع وقت انجام دهید تا شاه را به گوشه‌ای از صفحه منتقل کرده و امنیت او را افزایش دهید.
• ایجاد حصار پیاده‌ای: پیاده‌ها را به نحوی قرار دهید که شاه را محافظت کنند.

4. برنامه‌ریزی و استراتژی

برنامه‌ریزی در شطرنج شامل طرح‌ریزی برای مراحل مختلف بازی است:

• گشایش (Opening): توسعه سریع قطعات، کنترل مرکز و امنیت شاه.
• وسط بازی (Middlegame): ایجاد حمله به شاه حریف، کنترل خانه‌های کلیدی و بهره‌برداری از نقاط ضعف حریف.
• پایان بازی (Endgame): تبدیل مزایای کوچکتر به پیروزی نهایی، به ویژه با استفاده از شاه و پیاده‌ها.

5. حرکات تاکتیکی

تاکتیک‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند به شما در کسب برتری کمک کنند:

• دوگانگی (Fork): حمله به دو یا چند قطعه حریف با یک حرکت.
• القا (Pin): قطعه‌ای را به شاه یا یک قطعه مهم دیگر حریف چسبانده و حرکت آن را محدود کنید.
• آویختن (Skewer): حمله به دو قطعه به صورتی که قطعه باارزش‌تر باید حرکت کند و قطعه با ارزش کمتر در خطر قرار گیرد.
• بستن (Discovered Attack): حمله به شاه یا قطعه‌ای با حرکت دادن قطعه‌ای که راه را برای حمله باز می‌کند.

6. ارتقاء پیاده‌ها

پیاده‌ها به دلیل توانایی تبدیل شدن به هر قطعه‌ای (معمولاً وزیر) در پایان بازی ارزش زیادی دارند:

• ایجاد پیاده‌های آزاد (Passed Pawns): پیاده‌هایی که هیچ پیاده حریف نمی‌تواند آن‌ها را متوقف کند، بسیار مهم هستند.
• حفاظت و پیشروی پیاده‌های آزاد: پیاده‌های آزاد خود را محافظت کرده و آن‌ها را به سمت خانه ارتقاء هدایت کنید.

7. فایل‌ها و ستون‌های باز

فایل‌ها و ستون‌های باز (بدون پیاده) اهمیت زیادی دارند:

• استفاده از فایل‌های باز برای رخ‌ها: رخ‌ها را در فایل‌های باز یا نیمه‌باز قرار دهید تا قدرت حمله و دفاع آن‌ها افزایش یابد.
• کنترل ستون‌های کلیدی: سعی کنید ستون‌های باز یا نیمه‌باز مهم را کنترل کنید.

8. محاسبه و پیش‌بینی حرکات

توانایی محاسبه دقیق حرکات و پیش‌بینی حرکات حریف یکی از مهارت‌های کلیدی در شطرنج است:

• محاسبه ترکیب‌ها: حرکات ترکیبی را محاسبه کنید تا بتوانید برتری خود را تثبیت کنید.
• پیش‌بینی حرکات حریف: سعی کنید حرکات و استراتژی‌های حریف را پیش‌بینی کنید و بر اساس آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.

9. حفظ تعادل ذهنی

شطرنج یک بازی ذهنی است و حفظ آرامش و تمرکز بسیار مهم است:

• کنترل زمان: مدیریت زمان خود را در بازی‌های دارای محدودیت زمانی به خوبی انجام دهید.
• تمرکز و آرامش: در هنگام بازی تمرکز خود را حفظ کنید و از استرس و نگرانی پرهیز کنید.

با بهره‌گیری از این تکنیک‌ها و تمرین مداوم، می‌توانید مهارت‌های خود در شطرنج را بهبود بخشید و به بازیکن بهتری تبدیل شوید.

دوستانی که در مورد این مطلب سؤال دارند می توانند در بخش نظرات سؤال خود را مطرح کنند تا به آن پاسخ دهیم.