گاهی وقتها پیش می آید که پایتان می لغزد و روی زمین می افتید. آنجاست که میبینید قوزک پایتان آسیب دیده و دیگر مثل قبل نیست. آیا علائم درد قوزک پا آزارتان میدهد؟ این درد ممکن است در بخش داخلی قوزک، بخش بیرونی و در تاندون آشیل و گاهی اوقات در نزدیکی قسمت بالایی پا حس شود و گاهی اصلا پیچ خوردگی اتفاق نمی افتد ولی مچ پا/قوزک درد دارد. در این مطلب به صورت علمی به این موضوع می پردازیم
علائم رایج و همراه با درد قوزک پا
- درد همراه با سوزش در قوزک پا هنگام پیاده روی، آهسته دویدن و دویدن سریع
- تورم قوزک
- قرمزی
- کبودی یا کوفتگی
- کرختی یا احساس سوزش و مور مور شدن
- ناتوان بودن در تحمل وزن بدن در قوزک پا
- سفتی
- ضعف
قوزک پا یک ناحیه کوچک و پیچیده است که میتواند همه وزن بدنتان را تحمل کند. سلامتی و توانایی آن برای انجام فعالیت های روزمره و آسایش بسیار حیاتی است. قوزک پا مفصلی با اهمیت است که استخوان های ساق پا را به استخوانهای پا وصل میکند. این مفصل به قوزک پایینی و بالایی تقسیم شده است و قوزک پایینی به پای شما اجازه میدهد تا آن را به طرفین کج کنید و به طرف داخل و خارج بچرخانید. قوزک بالایی هم باعث حرکت پا به بالا و پایین میشود.
حتما بخوانید: تشخیص پا پرانتزی و 3 علت اصلی آن
علت های اصلی درد قوزک پا
علل درد قوزک پا را میتوان به دو دسته اصلی تقسیم بندی کرد: صدمات یا آسیبها و وضعیت سلامتی مثل عفونت. فهرست زیر شایعترین علل درد قوزک پا هستند (حدود 99 درصد مواقع):
1-صدمه یا ضربه مرتبط با درد قوزک پا
درد قوزک ممکن است به خاطر وارد شدن صدمه یا ضربه به این ناحیه باشد.
- رگ به رگ شدن یا پیچ خوردن، در رفتگی، یا شکستگی: اینها شایع ترین علل گزاش شده درد قوزک پا هستند. اگر شخص به طور ناگهانی و هنگام حرکت حالت خود را تغییر دهد، هر کدام از این موارد میتواند رخ دهد. تصادفات نیز میتوانند عامل آسیب باشند. افتادن یا برخورد با اشیا یا فرد دیگر، میتواند به قوزک پا آسیب برساند. ورزشکاران بیشتر در معرض خطر هستند.
- پارگی تاندون آشیل: یکی از آسیب های وارده به تاندون آشیل، به دلیل فعالیت های پر فشاری است که میتواند درد شدیدی در قوزک پا ایجاد کند و ناتوانی در حرکت دادن انگشتان و راه رفتن را به دنبال دارد.
2-آرتروز مفصل قوزک پا
آرتروز به طور ساده به معنای التهاب مفصل هاست. چون پا و قوزک ها مفاصل کوچکی دارند و وزن بدن را تحمل میکنند، آنها اغلب اولین جایی هستند که آرتروز را تجربه میکنند. آرتروز با از کار افتادگی در غضروف محافظ واقع در انتهای هر مفصل، رخ میدهد؛ بنابراین استخوانها شروع به روی هم ساییدن کرده و مفصل سفت و دردناک میشود.
این از کارفتادگی و اختلال ممکن است ناشی از یک ساییدگی یا پارگی ساده؛ یک صدمه که میتواند ناشی از رماتیسم مفصلی باشد؛ یک عارضه خود ایمنی که باعث میشود بدن در عملکرد غضروف خود اختلال ایجاد کرده و باعث از کار افتادنش شود، باشد.
علائم شامل تورم، گرما و قرمزی در مفصل هستند و با حرکت یا اعمال فشار بر مفصل، درد ایجاد میشود. تشخیص از طریق سابقه بیمار، آزمایش های فیزیکی و عکسبرداری با اشعه ایکس، سیتی اسکن یا ام آر آی انجام میشود.
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
درمانی برای آرتروز وجود ندارد، اما مدیریت علائم با درمان، میتواند برای اجتناب از آسیب بیشتر، تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی از اهمیت بالایی برخوردار باشد. درمان شامل فیزیوتراپی، تجویز دارو برای تسکین درد و گاهی وقتها جراحی برای کمک به ترمیم مفصل آسیب دیده میباشد.
- ندرت: غیر شایع
- علائم ویژه: تورم قوزک پا، تورم پا، سفتی مفاصل، درد در یک قوزک، سفتی قوزک
- فوریت: خود درمانی
بسیار کاربردی: 7 روش طبیعی از بین رفتن سیاهی قوزک پا (و 2 پماد)
3-شکستگی قوزک پا
شکستن در قوزک شامل یک یا چندین شکستگی در استخوانهای قوزک است.
- ندرت: شایع
- علائم ویژه: مشکل در راه رفتن، درد مداوم قوزک پا، تورم قوزک، درد در یک قوزک، شروع درد بعد از وارد شدن صدمه
- علائمی که همیشه با شکستن قوزک پا به وجود میآیند: درد در یک قوزک، تورم قوزک، شروع درد بعد از وارد شدن صدمه، درد مداوم قوزک
- فوریت: رفتن به اتاق عمل
4-فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا مجموعه ای از علائم مزمن شامل خستگی مداوم و مستمر، حساس شدن قوزک نسبت به لمس آن، درد اسکلتی عضلانی و معمولا درجاتی از افسردگی است که دلیل این مورد آخر مشخص نیست. فیبرومیالژیا معمولاً پس از یک فعالیت فیزیکی پر فشار یا رویداد عاطفی نظیر یک تصادف رانندگی یا طلاق ظاهر میشود.
تقریبا 90 درصد مبتلایان به فیبرومیالژیا، زنان هستند. افراد دارای بیماریهای مفصلی مثل روماتیسم مفصلی یا لوپوس ممکن است بیشتر مستعد فیبرومیالژیا باشند. خواب کم به همراه افکار پریشان، سردرد، دوره های قاعدگی دردناک و افزایش حساسیت به گرما، سرما، نور و صدا، اغلب از نشانه های آن هستند.
هیچ آزمایش استانداردی برای تشخیص فیبرومیالژیا وجود ندارد و معمولاً تشخیص زمانیکه علائم ذکر شده تا 3 ماه یا بیشتر بدون دلیل خاصی ادامه مییابند، قابل انجام است. فیبرومیالژیا به خودی خود درمان نمیشود اما بدتر هم نمیشود.
- ندرت: شایع
- علائم ویژه: خستگی، درد مفصلی یا ماهیچه ای، اضطراب، ایجاد حالت افسردگی، سر درد
- علائمی که همیشه با فیبرومیالژیا رخ میدهند: درد مفصلی یا درد عضلانی
- فوریت: مراجعه به پزشک کمک های اولیه
بلد باشید: بهترین روش از بین بردن پف زیر چشم
5-بیماری استئوکندریت دیسکان مچ پا
این بیماری که OCD نیز نامیده میشود، عارضه ای در مفصل است و زمانی رخ میدهد که جریان خون در انتهای استخوان، در زیر غضروف محافظ وجود ندارد. این لایه های استخوانی شروع به مرگ و جدا شدن از استخوان میکنند و غضروف نیز با آنها از بین میرود. علت دقیق آن مشخص نیست. شاید به خاطر ورزش و فشار بیش از حد در کودکان و نوجوانان باشد که هنوز استخوان هایشان به طور کامل شکل نگرفته است و این مسئله میتواند در تأمین خون اختلال ایجاد کند.
این بیماری اغلب در یک مفصل رخ میدهد که معمولاً قوزک پا، زانو یا آرنج است. اگرچه هر مفصلی میتواند تحت تأثیر قرار گیرد و ممکن است گاهی بیشتر از یک مفصل را درگیر کند.
تشخیص از طریق سابقه بیمار ، آزمایشات فیزیکی و عکسبرداری امکانپذیر است. درمان در ابتدا شامل استراحت است زیرا در کودکانی که هنوز در حال رشد هستند، استخوان و غضروف ممکن است خود به خود التیام یابد. اگر تکه هایی از استخوان با یک مفصل از بین رفته باشند، شاید به انجام عمل جراحی نیاز باشد.
- ندرت: نادر
- علائم ویژه: درد در قوزک پا، سفتی قوزک پا، سستی قوزک پا، درد قوزک پا که با دویدن بدتر میشود، ترق تروق کردن قوزک پا
- فوریت: مراجعه به پزشک کمک های اولیه
6-تاندونیت یا التهاب تاندون تیبیالیس خلفی
تاندون تیبیالیس خلفی ماهیچه های ساق پا را به استخوان های زیرین پا متصل میکند و استقامت و پشتیبانی از قوس کف پا را تامین میکند. اگر این تاندون آسیب ببیند، صافی و ناپایداری پا را به همراه میآورد. التهاب تاندون تیبیالیس خلفی، اغلب به دلیل جراحات وارده بر اثر ورزش، که از طریق فعالیت و اعمال فشار بیش از حد بر روی تاندون به وجود میآید که باعث التهاب یا پارگی آن میشود.
علائم شامل درد در پایین قوزک و داخل پا میباشد که گاهی با تورم همراه است. درد با هر فعالیتی، حتی ایستادن و راه رفتن بدتر میشود. هنگام ایستادن، کف پای بیمار جمع شده و صاف است و جلوی پا به سمت بیرون خواهد بود. بیمار قادر به ایستادن بر روی پای آسیب دیده و بالا بردن پاشنه نخواهد بود. تشخیص از طریق سابقه بیمار، آزمایش های فیزیکی و عکسبرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی امکان پذیر خواهد بود.
درمان شامل استراحت، مصرف مسکن ها برای درد، ارتز یا پدهای طبی کفش، بریس ها و اتل ها و گاهی تزریق استروئید به تاندون ملتهب است. امکان جراحی نیز هست اما معمولاً پیچیده خواهد بود و همیشه تاندون به طور کامل احیا نمیشود.
- ندرت: فوق العاده نادر
- علائم ویژه: تورم پا، درد در یکی از پاها، لنگان لنگان راه رفتن، درد در یک قوزک، ایجاد درد فوری در قوزک پا
- علائمی که هرگز برای تاندونیت تیبیالیس خلفی رخ نمیدهند: قطع و بریدن تصادفی
- فوریت: مراجعه به پزشک کمک های اولیه
حتما بخوانید: بهترین زمان غذا خوردن قبل از ورزش
7-کبودی قوزک پا
کبودی و کوفتگی جراحتی است که به رگ های خونی که خون را به قلب بر میگردانند (سیاهرگ و موی رگها) وارد میشود که منجر به تجمع خون میگردد. اغلب کبودی ها با آبی و ارغوانی شدن پوست محل جراحت نمایان میشود. کبودی های قوزک پا که شایع نیز هستند، اغلب به خاطر آسیب های جزئی به وجود میآیند.
- ندرت: نادر
- علائم ویژه: درد مداوم قوزک پا، درد در یک قوزک، شروع درد قوزک پس از وارد شدن آسیب، جراحت تازه وارد شده به قوزک، تورم قوزک
- علائمی که همیشه با کبودی قوزک رخ می دهند: شروع درد قوزک پس از وارد شدن آسیب، درد مداوم قوزک
- فوریت: خود درمانی
8- نقرس
نقرس نوعی ورم مفصل یا آرتروز است که منجر به درد ناگهانی، سفتی و تورم در مفصل میگردد. اغلب انگشت بزرگ تحت تأثیر قرار میگیرد.
- ندرت: شایع
- علائم ویژه: تورم انگشتان
- فوریت: مراجعه به پزشک کمک های اولیه
حتما بخوانید: 30 ورزش در خانه (مبتدی، متوسط پیشرفته)
9- سلولیت (عفونت بافت)
سلولیت یک عفونت باکتریایی لایه های عمیق پوست است که میتواند در هر جایی از بدن ظاهر شود اما در پاها، ساق پا و صورت بسیار شایع است. اگر باکتری استافیلوکوکوس از طریق بریدگی، خراش یا عفونت پوستی مثل اگزما یا زرد زخمی وارد پوست شود، میتواند باعث بروز این بیماری شود. این عفونت بیشتر مربوط به سیستم ایمنی ضعیف شده حاصل از شیمی درمانی یا استفاده از داروهای کورتیکواستروئید یا اختلال در گردش خون افراد دیابتی یا هر بیماری عروقی است.
علائم به تدریج تا حدودی افزایش مییابند و شامل زخم و قرمزی پوست هستند. اگر این بیماری درمان نشود، عفونت شدیدتر شده، تشکیل لخته چرک داده و بافت اطرافش را تخریب کند. در موارد نادر، عفونت میتواند باعث مسمومیت خونی یا مننژیت شود. فرد با بروز علائمی مثل درد شدید، تب، عرق سرد و بالا رفتن ضربان قلب باید بلافاصله توسط پزشک تحت نظر قرار گیرد. تشخیص از طریق آزمایش های فیزیکی میسر است. درمان شامل مصرف آنتی بیوتیک، تمیز کردن زخم ها و پوست وگاهی انجام جراحی برای برداشتن بافتهای مرده است. سلولیت اغلب عود میکند، بنابراین انجام درمانهای اساسی و ریشه ای سیستم ایمنی با استراحت و تغذیه مناسب، بسیار مهم است.
- ندرت: غیر شایع
- علائم ویژه: تب، لرز، قرمزی صورت، تورم صورت، درد در ناحیه صورت
- علائمی که همیشه با سلولیت رخ میدهند: قرمزی صورت، قرمزی موضعی پوست
- فوریت: مراجعه به پزشک کمک های اولیه
زمان مراجعه به پزشک
اگر هر کدام از موارد زیر را در ناحیه قوزک پا تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید:
- تورم شدید
- درد شدید
- زخم های سرباز
- تغییر شکل قابل توجه
- علائم عفونت
- پای آسیب دیده وزنتان را تحمل نکند
هنگام مدیریت علائم درد قوزک پا، هم اقدامات پیشگیرانه و هم روشهای درمان را در نظر بگیرید. هر دو میتوانند به تسکین درد شما کمک کنند.
ویژگی کفش مناسب، چطور یک کفش عالی انتخاب کنیم؟
درمانهای خانگی درد قوزک پا
شما میتوانید علائم درد قوزک پایتان را در خانه رفع کنید تا در اسرع وقت نزد یک پزشک متخصص بروید.
- روش RICE: اگر درد به خاطر آسیب است، از روشهای کمکهای اولیه برای کنترل ورم و درد بهره ببرید. پا را درحالت راحت قرار دهید، برای 20 دقیقه کمپرس یخ بر روی قوزک قرار دهید و این کار را چندین بار در روز تکرار کنید. پا را با یک بانداژ کشی ببندید البته نه خیلی محکم.
- همچنین درد قوزک یا مچ پایتان هر علتی که دارد، مچ پا را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
- داروها: درد قوزک پا میتواند با داروهای ضد التهابی بدون استروئید (NSAID)، مسکن ها و سایر مسکن های درد غیر تجویزی درمان شود.
- وسایل: چوب زیر بغل و واکر ها برای جا به جایی و استراحت بسیار مفیدند.
- درمان ها: تجویز تمرین های تسهیل کننده توسط یک فیزیو تراپیست میتواند به بازیابی و احیای قدرت و انعطاف قوزک پا کمک کند.
- جراحی: در موارد شدید، جراحی می تواند برای بازسازی رباط های آسیب دیده و استخوان های شکسته ضروری باشد.
حتما بخوانید: روش صحیح دویدن و پیاده روی
تدابیر پیشگیرانه برای درد قوزک پا
روش های زیر را برای جلوگیری از درد قوزک پا امتحان کنید:
- به هنگام راه رفتن، خصوصا روی سطوح ناهموار، با احتیاط قدم بردارید.
- پای خود را قبل از انجام حرکات ورزشی و تمرین گرم کنید.
- از پوشیدن کفش های پاشنه بلند اجتناب کنید.
- به طور منظم نرمش و ورزش کنید.
- وزنتان را پایین نگه دارید.
- رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
