کراتین ترکیبی تولید شده در کبد است که توسط ماهیچه‌ها برای تولید انرژی استفاده میشود. کراتین استفاده نشده به کراتینین تبدیل میشود. این ماده شیمیایی زائد که در خون یافت میشود حاصل متابولیسم ماهیچه‌ها یا انقباضات ماهیچه‌ای است. کراتینین توسط کلیه‌ها به صورت ادرار از بدن خارج میشود، در نتیجه خون تصفیه شده و کراتینین حذف میشود.
نکات بسیار مهم کراتینین (اوره خون)
سطح کراتینین شخص تحت تأثیر دو عامل است:
- عملکرد کلیه
- حجم ماهیچه
یقیناً سطح بالای کراتینین نشان می‌دهد که کلیه‌ها ممکن است به دلیل صدمه یا بیماری عملکرد درستی ندارند. مردان نسبت به زنان سطح کراتینین بالاتری دارند چون حجم ماهیچه‌ها در مردان بیشتر است.
محدوده نرمال کراتینین در خون
- برای مردان: (mcmol/L 106-53 ( mg/dL 1.2-0.6
- برای زنان: (mcmol/L 97-44 ( mg/dL 1.1-0.5
مقادیر ممکن است بسته به آزمایشگاه‌های متفاوت و تکنیک‌هایشان مقداری تغییر کند.
چه چیزی موجب افزایش سطح کراتینین میشود؟
عوامل موثر در افزایش سطح کراتینین شامل موارد زیر هستند:
- کم آبی یا مصرف ناکافی آب
- مصرف دارو مثل مهارکننده ACE
- NSAID ها مثل آسپرین و ایبوپروفن
- داروهای شیمی درمانی
- فعالیت شدید
- بیماری‌های مزمن مانند دیابت و فشار خون بالا
- اختلالات تیروئید
- عملکرد نامناسب کلیه
- از دست دادن خون زیاد
- ساختار ماهیچه
- استفاده از مواد غذایی کراتین‌دار
- خوردن مقدار زیادی پروتئین مانند گوشت
- فشار خون پایین
- شرایط پزشکی دیگر مانند لوپوس، نقرس، دیستروفی ماهیچه‌ای
علائم کراتینین بالا
بعضی علائم متداول کراتینین بالا عبارتند از:
- مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی
- فرسودگی
- تغییرات ادرار مانند شب ادراری مکرر، کم شدن مقدار ادرار و ادرار تیره رنگ
- ورم
- خارش پوستی
- نفس کم آوردن
حتما بخوانید: 44 مهارت که هر زن و مردی باید بلد باشند
پیشگیری از کراتینین بالا
- خودداری از فعالیت شدید به خاطر افزایش متابولیسم ماهیچه‌ها که منجر به تفکیک کراتین به کراتینین شده و بنابراین سطح کراتینین بالا می‌رود.
- پرهیز از مصرف مواد غذایی کراتین‌دار و وانادیوم
- کاهش مصرف پروتئین، چون مصرف زیاد پروتئین سطح کراتینین را افزایش می‌دهد. اجتناب از منابع غذایی کراتین‌دار مانند گوشت قرمز و لبنیات
- افزایش مصرف فیبر با مصرف سبزیجات، میوه ها، حبوبات و غلات
- کم آبی و مصرف ناکافی مایعات اغلب دلیل اصلی افزایش کراتینین است؛ بنابراین بهتر است مقدار کافی مایعات به طور منظم بنوشیم. می‌توانید مصرف مایعات را با مصرف دمنوش و چای سبز متنوع کنید یا با افزودن لیمو به آب آن را خوش‌طعم و خوشبو کنید. همراه با این موارد، مصرف کافئین را محدود کنید چون می‌تواند موجب از دست دادن آب بدن شود.
- داشتن خواب کافی برای عملکرد مناسب کلیه‌هایتان مهم است که به بدن برای رهانیدن خود از کراتینین اضافی کمک می‌کند.
- مصرف سدیم را با اجتناب از مصرف مواد غذایی شور، کنسرو و بسته بندی شده، محدود کنید که منجر به فشار خون بالا و احتباس مایعات در خون میشود.
کی به پزشک مراجعه کنیم؟
سطح بالای کراتینین برای دوره طولانی می‌تواند اوره را تشدید کند که بیماری مهلکی است. امری ضروری است که توصیه‌های پزشکتان را پیگیری کنید. یک پزشک متخصص برای یافتن دلیل و دوره درمان سطح کراتینین افزایش یافته ضروری است. اگر مشکوک به بیماری کلیه هستید، آزمایش کراتینین خون معمولا نخستین گام است که پزشک دستور می‌دهد تا اندازه‌گیری شود. موارد زیر علائم متداول هستند:
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
- خستگی
- اختلال خواب
- کم‌اشتهایی و بی‌اشتهایی
- متورم شدن صورت، مچ‌ها، زانوها و شکم
- درد در پشت محدوده کلیه‌ها
- فشار خون بالا
- حالت تهوع و استفراغ
- تکرر ادرار
اگر آمینوگلیکوسید مانند جنتامایسین مصرف می‌کنید، مستعد صدمات کلیوی هستید. در این حالت، باید با پزشکتان در ارتباط باشید تا سطح کراتینین را به طور منظم با آزمایش خون اندازه بگیرید.
حتما بخوانید: 14 تاثیر منفی قهوه بر بدن طبق تحقیقات جدید
به علاوه، می‌توانید بعضی روشهای درمان خانگی و رژیم غذایی را برای کمک به مدیریت مشکل امتحان کنید. نوشیدن آب فراوان، برای مثال موقع مواجه با این مشکل توصیه میشود. همچنین بعضی گیاهان دارویی وجود دارند که به عنوان دیورتیک طبیعی عمل کرده و به تسکین بیماری کمک می‌کند. می‌توانید یک یا چند تا از این گیاهان دارویی را روزانه به مدت چند هفته یا تا کاهش سطح کراتینین استفاده کنید.
روشهای طبیعی درمان سطح بالای کراتینین
در اینجا بعضی روشهای خانگی برای کاهش سطح کراتینین وجود دارد.
1-چای بابونه
علاوه بر آرام بخش بودن که به آسودگی خاطر کمک می‌کند، نشان داده شده که چای بابونه سطح کراتینین را کاهش می‌دهد.
در 2012 مقاله‌ای در مجله سعودی بیماری‌های کلیوی و پیوند به چاپ رسیده است که نشان می‌دهد هماهنگی بابونه با پلاتین تاثیر مثبتی بر عملکرد کلیه‌ها دارد و آثار سمی پلاتین در کلیه‌ها را با کاهش اوره، کراتینین تضعیف می‌کند.
- 2 یا 3 قاشق چای‌خوری از گل‌های بابونه خشک شده را در یک فنجان آب گرم بریزید.
- برای 3 تا 5 دقیقه دم بکشد.
- چای را از صافی رد کرده و بنوشید.
- روزانه تعدادی فنجان چای بابونه بنوشید.
2- چای گزنه خاردار
گزنه خاردار می‌تواند متابولیک زائد را حذف کند و به دلیل خواص دیورتیک، دفع کلیوی را بیشتر می‌کند. به علاوه، گزنه خون را تصفیه کرده و ایمنی را بهبود می‌بخشد. در 2015 مقاله‌ای در مجله آسیایی زیست داروی گرمسیری به چاپ رسیده است که نشان می‌دهد گزنه، خرگوش‌ها را بعد از تزریق جنتامایسین از بالا رفتن سطح اوره، نیتروژن و کراتینین محافظت می‌کند.
- 2 یا 3 قاشق چای‌خوری از برگ‌های گزنه خشک شده را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید.
- برای 10 دقیقه دم بکشد.
- چای را از صافی رد کرده و بنوشید.
- چای گزنه را یک یا دو بار در روز بنوشید.
توجه: این روش درمانی با احتیاط باید استفاده شود، چون دوز بالا می‌تواند سمی باشد. این روش درمانی می‌تواند با داروهای رقیق شدگی خون، فشار خون بالا و دیابت اختلال ایجاد کند. قبل از استفاده این روش درمانی با پزشکتان مشورت کنید. همچنین اگر باردار هستید یا بچه شیر می‌دهید باید از مصرف چای گزنه خاردار خودداری کنید.
حتما بخوانید: 14 ویژگی افراد باهوش که از نظر علمی ثابت شده است
3- چای ریشه قاصدک
چای ریشه قاصدک به عنوان دیورتیک طبیعی برای فشردن توکسین‌ها و کاهش سطح کراتینین کارایی دارد. همچنین به بهبود عملکرد کلیه کمک می‌کند و ورم مربوط به احتباس آب را از بین میبرد.
- یک قاشق غذاخوری از پودر ریشه قاصدک خشک شده را در یک فنجان آب گرم بریزید.
- به مدت 10 دقیقه دم بکشد.
- چای را از صافی رد کرده و بنوشید.
- این چای را روزانه دو یا سه بار برای چند روز یا چند هفته بنوشید.
توجه: قاصدک ممکن است با داروهای مربوط به دیابت و فشار خون بالا تداخل ایجاد کند بنابراین مشورت با پزشکتان قبل از استفاده ضروری است.
4- دارچین
با توجه به خواص دیورتیک، دارچین برای افرادی که از سطح بالای کراتینین و مشکلات کلیوی رنج می‌برند مفید است. دارچین به افزایش دفع کلیوی کمک می‌کند و قابلیت تصیفه کلیوی را بهتر می‌کند. همچنین دارچین به تنظیم سطح قند خون و بنابراین جلوگیری از صدمات کلیوی کمک می‌کند. دارچین را در وعده غذاییتان با افزودن به نوشیدنی‌ها، اسموتی‌ها، کیک‌ها و دیگر غذاها استفاده کنید.
در 2014 مقاله‌ای در گزارش سم‌شناسی به چاپ رسیده است که نشان می‌دهد پیش درمانی دارچین 2 ساعت قبل از بیسفنول A (BPA) یا اکتیل فنول (OP) است. دارچین آثار نفخ عصبی را بهبود می‌دهد و کاهش قابل توجهی در سطح اوره و کراتینین در مقایسه با درمان با داروهای گروه BPA و OP نشان می‌دهد.
توجه: در استفاده از این داروی گیاهی زیاده‌روی نکنید چون ممکن است منجر به صدمات کلیوی و کبدی شود. اگرچه هنوز هیچ دوز مشخص شده‌ای وجود ندارد، مقدار مصرفی توصیه شده نصف تا یک قاشق چای‌خوری دارچین در روز است.
بلد باشید: 9 نکته برای پرورش مهارت ذهن‌خوانی: چطور ذهن مردم را بخوانیم؟
5- جینسینگ سیبریایی
جینسینگ سیبریایی که شامل ترکیباتی است که اغلب به عنوان مکمل سلامتی برای خواص افزایش انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جینسینگ سیبریایی همچنین درمان موثری برای رهایی از کراتینین اضافی است چون کلیه‌ها را احیا کرده و دفع کلیوی را بهبود می‌بخشد. به علاوه، مزیت‌های ضد فرسودگی و ضد استرس نیز دارد.
در 2012 در مقاله‌ای در مجله گزارش‌های تحقیقاتی جینسینگ نشان داده شده که جینسینگ سیبریایی به دلیل بهبود عملکرد کلیوی به طور قابل توجهی سطح نیتروژن اوره و کراتینین را کاهش می‌دهد. به علاوه، میزان اوره و کراتینین در ادرار را به میزان زیادی افزایش می‌دهد.
دوز توصیه شده برای این داروی گیاهی 300 تا 600 میلی گرم در روز است. برای دوز خاص و مناسب با شرایط با پزشکتان مشورت کنید. جینسینگ سیبریایی همچنین می‌تواند با دارچین مصرف شود.
توجه: جینسینگ سیبریایی را با دیگر انواع جینسینگ اشتباه نگیرید، خصوصا جینسینگ آسیایی که اثر ضد دیورتیک دارد. در مصرف جینسینگ سیبریایی به توصیه پزشکتان عمل کنید چون ممکن است با انواع داروهای تجویز شده اختلال ایجاد کند.
6-چای استراگل
استراگال یک داروی گیاهی در طب چینی است که به کاهش پیشرفت بیماری‌های کلیوی کمک می‌کند. به عنوان یک دیورتیک ملایم عمل کرده و سطح کراتینین را کاهش می‌دهد. این گیاه شامل ترکیب دیورتیک به نام اسپاراجین است که به خروج مایعات در کلیه‌ها کمک می‌کند. این داروی گیاهی همچنین متابولیسم را قوی کرده و گوارش را بهتر می‌کند.
در 2012 در مقاله‌ای در مجله نفرولوژی هنگ کنگ نشان داده شده است که آستراگال پاکسازی کراتینین را بهبود می‌بخشد و شروع درمان کلیوی در بیماران با بیماری کلیوی پیشرفته را حداقل یک سال به تأخیر می‌اندازد.
- تکه‌های ریشه استراگال خشک شده را در 1 لیتر آب به مدت 30 دقیقه بجوشانید.
- از صافی رد کرده و بنوشید.
- این چای را هر روز بین وعده‌های غذایی بنوشید.
توجه: افرادی که بیماری‌های خودایمنی دارند باید قبل از مصرف این داروی گیاهی با پزشکشان مشورت کنند چون ممکن است سیستم ایمنی را تحریک کند. همچنین، زنان باردار از مصرف این دارو باید امتناع کنند چون آستراگال می‌تواند برای مادر و نوزاد سمی باشد.
حتما بخوانید: شخصیت شناسی افراد از روی حرف زدن از نظر روانشناسی
7- چای ریش ذرت
ریش ذرت به عنوان یک دیورتیک طبیعی و ضدالتهاب عمل می‌کند. ریش ذرت به افزایش ادرار کمک می‌کند، بنابراین در حذف کراتینین اضافی موثر است. همچنین ورم را کاهش داده و فشار خون بالا را پایین می‌آورد.
- 2 قاشق چای‌خوری ریش ذرت خشک شده را در یک فنجان بریزید.
- آب جوش روی آن بریزید.
- روی آنرا بپوشانید و اجازه دهید به مدت 10 تا 15 دقیقه دم بکشد.
- چای را از صافی رد کرده و سه بار در روز بنوشید.
توجه: اگر به ذرت آلرژی دارید یا سابقه بیماری کلیوی و کبدی دارید، این روش را استفاده نکنید. ذرت همچنین ممکن است سطح قند و پتاسیم خون را کاهش دهد. زنان باردار باید از استفاده زیاد این چای پرهیز کنند چون می‌تواند رحم را تحریک کرده منجر به سقط جنین شود.
نکات تکمیلی
- چای، قهوه یا نوشابه خود را با دمنوش گیاهی جایگزین کنید که کافئین کمتری دارد یا کافئین ندارد.
- در مصرف غذاهای دریایی، شکلات، ژلاتین، آبجو، سویا، بادام زمینی، دانه‌های کدو حلوایی، دانه‌های کنجد و دیگر آجیل دقت کنید چون این مواد غذایی تولید کراتین کبدی را افزایش می‌دهند.
- مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و فسفر در وعده غذاییتان را کاهش دهید.
- در وعده غذاییتان بیشتر از هویچ، خیار، سیر، پیاز و مواد غذایی سرشار از امگا 3 استفاده کنید.
حتما بخوانید: 30 تا از بهترین روشهای گیاهی افزایش هوش و حافظه
