داروی های بیش فعالی و نقص توجه ADHD چیست؟

داروی ADHD می تواند به کاهش علائم بیش فعالی، بی توجهی و تکانشگری در کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه، که قبلا به عنوان ADD شناخته می شد، کمک کند. با این حال، این داروها ADHD را درمان نمی کنند. اگر مصرف دارو را قطع کنید، علائم شما برمی گردد. همچنین می توانند با عوارض جانبی و خطراتی همراه باشند ولی تنها گزینه درمانی برای مدیریت علائم شما نیستند.

نکاتی درباره داروهای مخصوص ADHD

اولین چیزی که باید درک کنید این است که داروهای ADHD دقیقا چه کاری می توانند انجام دهند و چه کاری نمی توانند انجام دهند. داروهای ADHD ممکن است به بهبود توانایی شما برای تمرکز، کنترل تکانه‌ها، برنامه‌ریزی از قبل و انجام کارها کمک کند. اما، این یک قرص جادویی نیست که تمام مشکلات شما یا فرزندتان را برطرف کند. حتی زمانی که دارو موثر است، برخی از علائم ممکن است باقی بمانند. به عنوان مثال، یک کودک مبتلا به ADHD ممکن است همچنان با فراموشی، مشکلات عاطفی، و ناهنجاری های اجتماعی دست و پنجه نرم کند، یا یک بزرگسال با بی نظمی، حواس پرتی و مشکلات روابط. به همین دلیل مهم است که برای کمک به مدیریت علائم بیش فعالی و نقص توجه خود، کارهایی از جمله ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و خواب کافی و تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید.

همچنین مهم است که به یاد داشته باشید که هر فردی به طور متفاوتی به داروهای ADHD پاسخ می دهد. چیزی که برای یک فرد موثر است ممکن است برای شما یا فرزندتان کارساز نباشد و اثربخشی نیز می تواند متفاوت باشد.

داروهای ADHD مختلف و زیادی در دسترس هستند، یافتن داروی مناسب اغلب دشوار به نظر می رسد. ممکن است برای یافتن دارو و دوز خاصی که برای شما یا فرزندتان بهترین کارایی را دارد، به صبر و آزمایش و خطا با پزشکتان نیاز داشته باشید. از آنجایی که اثرات داروی ADHD می‌تواند بسیار متفاوت باشد، استفاده از آن باید همیشه برای فرد شخصی‌سازی شود و توسط پزشک تحت نظارت دقیق قرار گیرد. زمانی که دارو برای ADHD به دقت کنترل نشود، ممکن است کمتر موثر و پرخطرتر باشد.

داروهای محرک برای ADHD

محرک ها رایج ترین نوع دارویی هستند که برای اختلال کمبود توجه تجویز می شوند. آنها طولانی ترین سابقه را برای درمان ADHD و بیشترین تحقیقات را برای حمایت از اثربخشی آنها دارند. گروه محرک داروها شامل داروهای پرمصرف مانند:

• ریتالین، کنسرتا (متیل فنیدات)
• آدرال (دکستروآمفتامین و آمفتامین)
• فوکالین (دکس متیل فنیدات)
• دگزدرین، ProCentra، Zenzedi (دکستروآمفتامین)
• ویوانس (لیسدگزامفتامین)
• Evekeo، Adzenys، Dyanavel (آمفتامین)

نحوه عملکرد داروهای محرک

اعتقاد بر این است که محرک ها با افزایش سطح دوپامین در مغز کار می کنند. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که با انگیزه، لذت، توجه و حرکت مرتبط است. برای بسیاری از افراد مبتلا به ADHD، داروهای محرک تمرکز را افزایش می دهند و در عین حال رفتارهای بیش فعال و تکانشی را کاهش می دهند.

محرک های کوتاه اثر در مقابل محرک های طولانی اثر

محرک های ADHD در دوزهای کوتاه مدت و طولانی مدت وجود دارند. محرک های کوتاه اثر پس از چند ساعت به اوج خود می رسند و باید 2 تا 3 بار در روز مصرف شوند. محرک های طولانی  8 تا 12 ساعت دوام دارند و معمولاً فقط یک بار در روز مصرف می شوند. نسخه‌های طولانی اثر داروهای ADHD اغلب ترجیح داده می‌شوند، زیرا افراد مبتلا به ADHD اغلب در یادآوری مصرف قرص‌های خود مشکل دارند. مصرف یک دوز در روز بسیار راحت تر و راحت تر است.

عوارض جانبی داروهای محرک

عوارض جانبی رایج محرک ها عبارتند از:

• احساس بی قراری
• مشکل در خوابیدن
• از دست دادن اشتها
• سردرد
• ناراحتی معده
• تحریک پذیری، نوسانات خلقی
• افسردگی
• سرگیجه
• ضربان قلب تند
• تیک ها

داروهای محرک نیز ممکن است باعث تغییرات شخصیتی شوند. برخی افراد گوشه گیر، بی حال، سفت و سخت یا کمتر خودانگیخته و پرحرف می شوند. برخی دیگر دچار علائم وسواس فکری می شوند. از آنجایی که محرک ها فشار خون و ضربان قلب را افزایش می دهند، بسیاری از کارشناسان در مورد خطرات مصرف این داروهای ADHD برای مدت طولانی نگران هستند.

نگرانی های ایمنی داروهای محرک

فراتر از عوارض جانبی بالقوه، تعدادی نگرانی ایمنی مرتبط با استفاده از داروهای محرک برای ADHD وجود دارد که معمولا دکتر درمان بیش فعالی آن را گوشزد می کند. تاثیرات آن بر رشد مغز، در طولانی مدت برای کودکان هنوز مشخص نیست. برخی از محققان نگران این هستند که استفاده از داروهای محرک در کودکان و نوجوانان ممکن است در رشد طبیعی مغز اختلال ایجاد کند.مشخص شده است که داروهای محرک ADHD باعث مرگ ناگهانی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به بیماری قلبی می شوند. انجمن قلب آمریکا توصیه می کند که همه افراد، از جمله کودکان، قبل از شروع یک محرک، تشخیص قلبی داشته باشند. اگر فرد سابقه مشکلات قلبی داشته باشد، نوار قلب توصیه می شود.پرخاشگری، اضطراب، افسردگی و پارانویا. افرادی که دارای سابقه شخصی یا خانوادگی خودکشی، افسردگی یا اختلال دوقطبی هستند در معرض خطر بالایی قرار دارند و باید هنگام مصرف داروهای محرک تحت نظر باشند.سوء استفاده از محرک ها یک مشکل رو به رشد است، به ویژه در میان نوجوانان و بزرگسالان جوان. دانش آموزان کالج این دارو را برای تقویت در هنگام امتحانات مصرف می کنند. برخی دیگر از داروهای محرک به دلیل خواص کاهش وزنشان سوء استفاده می شود.

محرک های ADHD برای افرادی که دارای موارد زیر هستند توصیه نمی شود:

• هر نوع نقص یا بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• پرکاری تیروئید
• گلوکوم
• سطوح بالای اضطراب
• سابقه سوء مصرف مواد مخدر

اگر شما یا فرزندتان هر یک از علائم زیر را هنگام مصرف محرک تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• غش کردن
• دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند
• سوء ظن یا پارانویا

داروهای غیر محرک برای ADHD

علاوه بر داروهای محرک سنتی، چندین داروی غیرمحرک دیگر نیز برای درمان ADHD استفاده می‌شود، از جمله Strattera، Qelbree، Intuniv و Kapvay. داروهای دیگر نیز گاهی اوقات در درمان اختلال کمبود توجه (که معمولاً توسط پزشکان برای هدفی تجویز می شود که توسط FDA تأیید نشده است) استفاده می شود. اینها شامل داروهای ضدافسردگی غیر معمول مانند Wellbutrin و ضد افسردگی های سه حلقه ای است. در بسیاری از موارد، داروهای غیر محرک زمانی در نظر گرفته می‌شوند که محرک‌ها اثری نداشته باشند یا عوارض جانبی غیرقابل تحملی ایجاد کرده باشند. داروهای ADHD غیر محرک خطر سوء استفاده یا اعتیاد کمتری دارند. و در حالی که کمتر احتمال دارد مانند محرک ها باعث تحریک یا بی خوابی شوند، همه داروها با برخی از عوارض جانبی همراه هستند.

Strattera برای ADHD

Strattera (atomoxetine) و Qelbree (viloxazine) در دسته ای از داروهای ضدافسردگی به نام مهارکننده های انتخابی بازجذب نوراپی نفرین (SNRIs) قرار دارند و داروهای غیر محرکی هستند که توسط FDA برای درمان ADHD تایید شده اند. برخلاف محرک‌ها که بر دوپامین تأثیر می‌گذارند، Strattera و Qelbree سطح نوراپی نفرین را افزایش می‌دهند، یک ماده شیمیایی مغز که می‌تواند به بهبود توجه و کنترل تکانه کمک کند. در حالی که Qelbree برای کودکان 6 تا 17 ساله تایید شده است، گاهی اوقات برای بزرگسالان نیز تجویز می شود. Strattera و Qelbree نسبت به داروهای محرک اثر طولانی تری دارند. اثرات آنها بیش از 24 ساعت باقی می ماند و آنها را به گزینه خوبی برای کسانی تبدیل می کند که در شروع صبح مشکل دارند. همچنین خواص ضد افسردگی آن را برای افرادی که دارای اضطراب یا افسردگی هستند انتخاب خوبی hsj. مزیت دیگر این است که تیک یا سندرم تورت را تشدید نمی کند. از سوی دیگر، به نظر نمی رسد Strattera به همان اندازه داروهای محرک برای درمان علائم بیش فعالی موثر باشد.

عوارض جانبی SNRI

در بزرگسالان و کودکان، عوارض جانبی رایج Strattera و Qelbree عبارتند از:

• خواب آلودگی
• سردرد
• سرگیجه
• درد شکم یا ناراحتی معده
• حالت تهوع یا استفراغ
• نوسانات خلقی

Straterra و Qelbree نیز می توانند باعث بی خوابی و سرکوب اشتها شوند، اما این عوارض در محرک ها بیشتر است. بزرگسالانی که از Straterra استفاده می کنند ممکن است دچار مشکل در ادرار کردن، خشکی دهان و عوارض جانبی جنسی مانند اختلال نعوظ شوند. در برخی موارد، می تواند باعث فشار خون بالا، افزایش ضربان قلب و مشکلات کبدی شود.

خطر خودکشی Strattera و Qelbee در کودکان

مانند سایر SNRI ها، Strattera و Qelbree ممکن است افکار و اعمال خودکشی را در برخی افراد، به ویژه کودکان و بزرگسالان جوان که علاوه بر ADHD، دارای اختلال دوقطبی یا افسردگی هستند، افزایش دهند. اگر کودکتان آشفته، تحریک پذیری، افکار یا رفتارهای خودکشی نشان داد، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

داروهای فشار خون بالا برای ADHD

علاوه بر Straterra و Qelbree، دو داروی فشار خون توسط FDA برای درمان ADHD تایید شده است:

• کاپوای (کلونیدین)
• Intuniv (guanfacine)

Kapvay و Intuniv نسخه های طولانی مدت داروهایی هستند که مدت هاست برای ADHD (Catapres و Telex) تجویز می شوند. از آنجایی که این داروها برای درمان فشار خون بالا طراحی شده اند، می توانند یک اثر آرام بخش داشته باشند، که می تواند برای علائم ADHD مانند بیش فعالی، تکانشگری و پرخاشگری نیز موثر باشد. با این حال، ممکن است برای مقابله با مشکلات با توجه و تمرکز کمتر موثر باشند.

عوارض جانبی Kapvay و Intuniv

عوارض جانبی رایج عبارتند از:

• خواب آلودگی، خستگی
• سردرد
• سرگیجه
• دهان خشک
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع، درد معده، استفراغ
• عوارض جانبی کمتر شایع اما جدی تر می تواند شامل تغییرات در ریتم قلب و کاهش خطرناک فشار خون باشد.

ولبوترین (بوپروپیون) برای ADHD

Wellbutrin که با نام عمومی بوپروپیون نیز شناخته می شود، پرمصرف ترین داروی ضد افسردگی است که برای درمان ADHD تجویز می شود. باز هم، می تواند به ویژه برای کسانی که از ADHD و افسردگی یا اضطراب رنج می برند مناسب باشد. پزشک شما همچنین ممکن است Wellbutr را پیشنهاد کند.

سایر داروهای ضد افسردگی برای ADHD

اگر سایر داروهای محرک یا غیر محرک در درمان علائم ADHD ناموفق بوده اند، پزشک ممکن است یک داروی ضد افسردگی سه حلقه ای مانند توفرانیل (ایمی پرامین) را پیشنهاد کند. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای کلاس قدیمی تری از داروهای افسردگی هستند و عوارض جانبی آنها گاهی اوقات می تواند شدید باشد.

تصمیم گیری در مورد مصرف یا عدم مصرف داروهای ADHD

تصمیم گیری در مورد مصرف یا عدم مصرف داروی ADD/ADHD، حتی زمانی که به تمام واقعیت ها مسلط باشید، همیشه آسان نیست. شاید لازم باشید برای پاسخ به این سوال به کلینیک روانشناسی ذهن آرا و یک روانپزشک خوب مراجعه نمایید.  اگر مطمئن نیستید، در تصمیم گیری عجله نکنید. برای سنجش گزینه ها وقت بگذارید. و اگر دارو برای فرزندتان است، حتما از نظرات او در فرآیند تصمیم گیری استفاده کنید. مهمتر از همه، به غریزه خود اعتماد کنید و آنچه را که برای شما مناسب است انجام دهید. اجازه ندهید کسی چه پزشک شما، چه والدین دیگر یا مدیر مدرسه فرزندتان – فرزندتان را تحت فشار قرار دهد تا دارو مصرف کند. به یاد داشته باشید: دارو تنها گزینه درمانی نیست.