خوشنویسی در واقع هنر زیبانویسی است که در تمامیه فرهنگ ها وجود دارد، اما در فرهنگ های اسلامی و ایرانی این هنر در راس هنرهای بصری واقع شده است. استادان زیادی در این هنر در طی سالیان سال این هنر را بسط و گسترش داده اند. خوشنویسان ایرانی دارای دو اصل نهایی از دوازدهگانه ی خوشنویسی بوده «شان و صفا» داشتند. آثار بعضی از هنرمندان ایران چنان زیربنای محکمی داشت که در زمان حیات و حتی پس از مرگشان نیز تاثیر گذار بوده اند. خطاطان ایران در طول سالیان سال شاگردان زیادی تربیت کرده اند. در این مقاله به معرفی برترین خوشنویسان معاصر خواهیم پرداخت.
1-غلامحسين اميرخانى
آموزش های غلامحسین امیرخانی زير نظر استادانى چون سيدحسين و سيدحسن ميرخانى بود. وی پس از انقلاب مسئوليت رياست انجمن خوشنويسان ايران را برعهده گرفت. از آثار چاپی استاد میتوان به طلعت حق، گلچين سعدي، رسم‌‌الخط و جزوات آموزشى و مرقعات خوشنويسي، ترجيع‌بند هاتف، يادنامهٔ کلهر، ديوان حافظ، سرو سايه‌فکن، قصيده فرآنيه، صحيفه هستى و … اشاره کرد. از افتخارات این استاد میتوان به دریافت مدال ادب و هنر فرانسه در سفارت فرانسه اشاره کرد. همچنین درسال۱۳۹۸ نام ایشان به‌عنوان گنجینه زنده بشری در خط نستعلیق در فهرست ملی نادره‌کاران میراث‌فرهنگی ناملموس به ثبت رسید. اطلاعات کامل راجع به ایشان
2-سید محمد احصایی
استاد احصايى آموزشهای خود را زیر نظر استاد حسين ميرخانى و تفحص در خطوط قدما، به تمامى خطوط نستعليق، شکسته نستعليق، محقق و ثلث آغاز کرد. همچنین استاد احصایی در نقاشيخط صاحب نظر بودند. ایشان به‌عنوان عضو هيئت علمى دانشگاه‌هاى کشور به تدريس کاربرد خط و گرافيک در آثار هنرى اشتغال دارد. اجراى ۸۰۰۰ مترمربع نقش برجسته نقاشيخط براى دانشکده ادبيات و مسجد‌الغدير تهران، سفارتخانه ايران در امارات و … تحرير قرآن مجيد به خط محقق از فعاليت‌هاى استاد مى‌باشد. اطلاعات کامل راجع به ایشان
توی این پک های فوق العاده، خوش خطی رو با بهترین اساتید یاد بگیر، جوری که توی هیچ کلاسی یادت نمیدن. خط نشونه شخصیت آدمه فقط 2 هفته وقت بذار!
3-عباس اخوین
عباس اخوين شاگرد على‌‌آقا حسيني بوده و از سال 1358 فعالیت هنری برجسته ای دارد. ایشان در سال 1371 مرکز کتابت و تعليم ايران را تأسيس کردند و از آثار ایشان میتوان به گنجينهٔ معرفت، رها، پويه، التفاضل، ارث، عجايب‌الحکايات، نرم‌افزار نستعليق کلک، دفتر اول مثنوى معنوي، گزيدهٔ سخنان خواجه‌عبدا… انصاري، بحر عشق، پيام غدير، ديوان حافظ و … اشاره کرد. وی در طول فعالیت حرفه‌ای خود شاگردان بسیاری را آموزش داده که از نام آوران خط نستعلیق و اساتید بنام در این وادی می‌باشند. همچنین استاد اخوین در سال ۱۳۸۹ به عنوان چهرهٔ ماندگار در رشتهٔ خوشنویسی معرفی گردید. اطلاعات کامل راجع به ایشان
4-کيخسرو خروش
استاد خروش آموزش خوشنويسى را از سال ۱۳۴۱نزد استاد سيدحسين ميرخانى آغاز نمود. ایشان در سال ۱۳۵۲ پس از اخذ مدرک استادى به‌عنوان يکى از قديمى‌ترين استادان معاصر خوشنويسى به ترتيب هنرجويان همت گماشت. و یکی بزرگترین استادان خط نستعلیق معاصراست استاد خروش تاکنون بيش از بيست عنوان کتاب اعم از متون کهن و اشعار شاعران کلاسيک و شاعران معاصر را خوشنويسى کرده است. خوشنويسى ديوان حافظ، رباعيات خيام، سفرنامه ناصرخسرو، يوسف و زليخا، ليلى و مجنون و … از جمله آثار وى بشمار مى‌رود. اطلاعات کامل راجع به ایشان
5-محمد سلحشور
محمد سلحشور فعاليت هنرى خود را از سال ۱۳۲۹ با آموختن خوشنويسى نزد استاد سيدحسين ميرخانى آغاز کرد. کتاب‌هاى درسى از سال ۱۳۳۳ به بعد بيشتر به خط وى تهيه و منتشر مى‌شدند و در سال ۱۳۵۶ مدرک استادى خود را دريافت کرد. از جمله آثار ایشان میتوان به خطاطی ديوان حافظ، دوبيتى‌هاى باباطاهر و … اشاره کرد. اطلاعات کامل راجع به ایشان
6-جليل رسولى
جلیل رسولی فعاليت هنرى خود را در ۱۳۴۷ نزد استاد سيدحسن ميرخانى آغاز کرد و در ۱۳۶۷ همزمان با برپايى نمايشگاه‌ها از آثارش در موزه هنرهاى معاصر تهران درجهٔ استادى را دريافت نمود. زمينهٔ فعاليت رسولى نقاشيخط است اما همواره به خوشنويسى کلاسيک عشق ورزيده. از آثار با ارزش این هنرمند میتوان به جان جا نان، چهار فصل و يادگار عشق اشاره کرد. اطلاعات کامل راجع به ایشان
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
7-يدالله کابلى خوانسارى
استاد خوانسارى خوشنويسى را در سال ۱۳۴۶ در محضر استاد سيدحسن ميرخانى شروع کرد. بعد به خط شکسته روى آورد و با تمرين آثار قدما بخصوص درويش عبدالمجيد طالقانى و سيد گلستانه، نقش تعيين‌کننده‌اى در ترويج و ارائه خط شکسته داشته باشد. استاد کابلی در سال ۱۳۶۸ اولین گواهی نامه استادی خط شکسته انجمن خوشنویسان ایران را دریافت کرد. بيش از ده مجموعه از آثار وى به خط شکسته به چاپ رسيده و نمايشگاه‌هاى داخلى و خارجى نيز برگزار نموده است. ازجمله آثار این هنرمند میتوان به خوشنویسی آیینه ادراک و دیوان حافظ اشاره کرد. اطلاعات کامل راجع به ایشان
8-فتحعلى واشقانى فراهانى
استاد فراهانى خوشنويسى را در سال ۱۳۳۶ نزد استاد سيد حسين ميرخانى شروع کرد. چند سال بعد بعنوان مدرس به تعليم هنرجويان پرداخت. در سال ۱۳۵۹ موفق به اخذ درجهٔ استادى شد. وى در استان مرکزى تأثيرات مهمى در تربيت جوانان و گرايش آنها به خوشنويسى داشته است. کلک مشکين از آثار اين استاد مى‌باشد. اطلاعات کامل راجع به ایشان
9-میر علی تبریز
میرعلی تبریزی در سال 1360 میلادی در تبریز متولد شده و در سال 1420 (850 هجری قمری ) درگذشته است. به او لقب قدوه الکتاب داده شده بود که معنای پیشگام خوشنویسی را می دهد و میرعلی تبریزی فرزند میرعلی سلطانی بوده که از مفاخر خوشنویسی می باشد. میرعلی مبدع خط نستعلیق بوده که از افتخارات هنر ایران می باشد. پیش از میرعلی نیز خطی شبیه به نستعلیق بوده اما او بود که به آن هویت و قواعد داد. میرعلی در ابتدا خطی به نام نسختعلیق به وجود آورده بود که ترکیب نسخ و نستعلیق بود و امروزه خط پارسی را به آن صورت می نویسند. اطلاعات کامل راجع به ایشان
10-میر عماد
میرعماد حسنی قزوینی در سال 1554 میلادی متولد شده و در سال 1615 در گذشته است. او از خوشنویسان معروف و فاخر ایرانی است که از بزرگترین هنرمندان در خط نستعلیق نیز محسوب می شود. طبق گفته ها خط میرعماد به قدری با ارزش بوده که با طلا تعویض می شده و بعد از فوت او کسی توانایی خرید خانه او را نداشته است. آوازه ی خط میرعماد به دربار صفوی، دربار گوکانیان هند و پادشاهان عثمانی نیز رسیده بود. گفته می شود که میرعماد از مقربان شاه عباس بود اما حسادت علیرضا عباسی موجب شد که بدگویی میرعماد را تا جایی بکند که شاه عباس دستور کشتن میرعماد را بدهد. یکی از پادشاهان هند به نام جهانگیر در آن زمان به ساه عباس نامه ای نوشت که چرا میر را به دست من نسپردی تا هم وزن و به تو طلا دهم. اطلاعات کامل راجع به ایشان
اشتب نوشتی علی شیرازی
انتخاب ده خوشنویس برتر !!!!! به انتخاب کی یا کیان !!!، البته که عملی بسیار دشواری است، از طرف دیگر این انتخاب بسیار در خور تمسخر است !! مضر بودن آن هزاران بار بیشتر از سود آن است. غیر از دو نفر « میرعلی تبریزی و میرعماد حسنی، انتخاب افراد خوشنویس معاصر ، توهینی است به اسطوره های خوشنویسی ایرانی که جای آنها خالی می‌باشد و میرزا بنویس های امروزی جان آنها را گرفته اند چقدر افسوس ! متاسفم بحد نسبت به نگارنده این بخش.
از جعفر بایسنقری و اظهر تبریزی گرفته تا سلطانعلی مشهدی ، میرعلی هروی و شاه محمود نیشابوری و ده ها خوشنویس دیگر که اسطوره زمان خویش بوده اند محمود شهابی ، مولانا عیشی ، عبدالرشید ، محمد صالح ، خواجه اختیار منشی ، حسین هروی کشمیری ، زرین قلم، حسن شاملو ، پادشاه قلم ، عنبرین قلم و ده ها و ده ها اساتید نستعلیق دیگر دوره تیموری و صفوی و اسطوره هایی چون محمدشفیع هروی ، عبدالمجید درویش در خط شکسته و در خط ثلث و نسخ نویسان بزرگانی همچون عبدالله طباخ ، عبدالله مروارید، احمد نیریزی و ده ها خوشنویس برجسته دیگر که مقال آن نیست تا یکایک این اسطوره ها نام برده شود…… و در دوره قاجار استادالاساتید میرزا غلامرضا ، میرزا محمد رضا کلهر ، عباس نوری ، فتعلی حجاب ، میرزا سنگلاخ ، میرزا محمد کاظم ، وصال شیرازی و ده ها اساتید و بزرگان عرصه خط.
در بخشی از گفتار، حق با شماست اما از آنجایی که خوشنویسی عمدتا به عنوان یک عادت شناخته می شود نه هنری که عمده آن را خلاقیت تشکیل دهد نمی توان کسی را به عنوان اسطوره معرفی کرد یا گفت کسی در این زمینه بی نظیر است. مگر اینکه این عادت را با هنرهایی مثل نقاشی ترکیب نماید.
اینو باش بی هنری واقعا
سلام و احترام از اسامی که نوشتید از پادشاه قلم و میرزا سنگلاخ تا بحال نشنیده بودم ، ولی میرزا غلام رضا و استاد کلهر و وصال شیرازی و محمد رضا کرمی در سطح بسیار ممتاز و فاخر خط مینوشتند واستاد محمد رضا کرمی در حال حاضر از مفاخر زیبا نویسی و خوشنویسی بصورت کاملا اصولی با رعایت تمامی قوائد درست خط نستعلیق در حال خوشنویسی بسیار فاخر نستعلیق هستند.I
سلام بهترين خوشنويس ن ستعليق ايران در سيصد سال قبل كي بوده برام مهمه؟
لذت بردم
باسلام .آفرین بر شما که اینهمه خوش نویس قدر وارزشمند می شناسند…نفستان گرم عالی عالی .بنده که بسیار فیض بردم ولی هموطن خوش نویسان معاصر راهم احترام بگذارید…که آنان هم جایگاه خودشان را دارند و بسیار زحمت کشیده اند وتلاش هم دارند؛ به هرحال آنها پیش کسوت بودند که شما بر شمردیدواین گرامیان معاصر هم دارای حق و حقوقی هستند که نباید ندیده گرفته شوند ورهرو راه آن عالی قدران کهن هستند ونعمتی برای نسل کنونی…. سلامت باشید ودرپناه خدا.آمین.✍️✍️✌️✌️
میرعلی مبدع نستعلیق نیست. متاسفانه عده ای به دروغ میخواهند تاریخ سازی کنندد…. هیچکس قدردان زحمت میرعلی در خط نستعلیق نیست ولی قبل از تولد میرعلی خط نستعلیق بوده است .. مدارک زیادی در تاریخ قبل از تولد میرعلی کاتبان شیراز در دست داشتند.. ولی بعد یواش یواش خط نسختعلیق پیشرفت کرد تا به خط امروزی رسیده است. لطفا مطالب را بدون پژوهش کپی پیست نکنید
این فهرست مسخره چیه دیگه
میرعماد و میرعلی را نوشتید کنار هشت نفر از امروزیها؟!
تازه این ها آخر بعد امیرخانی اول؟!
و آنهمه استاد مسلم این صد سال را حذف کردید؟! امیرخانیو نوشتید استاداشو ننوشتید؟!
نهمیه چه خطی داره
با سلام
بنده عبارت آقای خوشنویس رو سرچ کردم که لقب استاد الاساتید جواد بختیاری هست که اطلاعات جدیدی از ایشون کسب کنم و با سایت شما مواجه شدم.
دوست عزیز چه کسی گفته که در خط خلاقیت مفهوم ندارد؟ بله در شیوه اکثر اساتید مثل استاد اخوین ، سلحشور و خروش و … شاید فرمایش شما صحیح باشد ولی در مورد کارهای استاد امیرخانی و شاگرد خلفشون دکتر بختیاری چیزی جز خلاقیت نمیشه دید!
مخصوصا استاد بختیاری صاحب مکتبی مخصوص خودشون هستند در زمینه درشت نویسی و صافی دست و …
بنده که یه خوشنویس معمولیم برای اجرای یه مصرع شعر به ده ترکیب میرسم و حالت‌هایی که در اثر مشق ذهنی آثار دو استاد اخیر به ذهنم خطور میکند اونوقت شما خوشنویسی رو هنر غیر خلاق تلقی میکنید؟
البته همانطور که خودتان اشاره نموده اید شما یک خوشنویس معمولی هستید پس نمی توانید کارشناسانه نظربدهید، اگر در هنر خط پیشرفت کنید واهل مطالعه باشید بعد ها به این اظهار نظرتان خواهید خندید،درضمن عنوان مضحک دکتر در خوشنویسی چیزی به شان کسی اضافه نمیکند
آقای محترم ، از ادبیات گفتاری شما مشخصه در حد مبتدی هستید و بنده از سر تواضع که یکی از ویژگیهای لازم اهل هنر است خودم رو معمولی قلمداد کردم.
نکته مهم عدم دریافت مطلب توسط شماست.
اولا مدرک دکترای استاد بختیاری تاریخ هنر از آمریکاست و کسی نگفت دکترای خوشنویسی دارند.
ثانیا موضوع مطلب بنده در رد اتهام عدم خلاقیت به هنر فاخر خوشنویسی بود. گفتم که بنده به ۱۰ ترکیب میرسم که البته بیشتر هم هست و اساتیدی مثل امیرخانی و بختیاری به دهها ترکیب و فرم میرسند.
اینکه حضرتعالی و اساتیدتون ممکنه به دو ترکیب هم نرسید داستان دیگری است( از نوع گفتار شما به این نتیجه رسیدم)
احسنت به نطق کلام و نظر دقیق و محترمانه شما استاد عزیز
کسی که نماز شب نمی خواند نفهمیده نستعلیق یعنی چه باید وقتی قلم به دست می گیری سوزش قلب واشک چشمت سرازیر شود بطوری که از خود بیخود شوی وبی طاقت که قلم و دفتر را رها کنی وقتی به حال قبل برگشتی دست خدا را می بینی که کار کرده بنام تو اگر اهل نماز وتحجد شبانه نیستی رها کن این هنر را که روزگار سخت سیلی میزند ترا اگر چه نامی باشی وخط رابا آدابش بدانی که ادب آداب دارد حتما
نماز شب؟ میخوای بگی نماز شب خوانی؟؟!!! دین دار اگه ریا نکنه چکار کنه؟ هنر نستعلیق چه ربطی به طمع اخروی تازیانه داره؟!!! امان از دست شما خرافاتیان پر مدعا!
فعلا که متاسفانه این هنر جایگاهی ندارد و جنبه ی تفننی پیدا کرده و خون دل خوردن ها و رنج هایی که قدما کشیدندالان به دست فراموشی داره سپرده میشه و هراز چند گاهی از برخی هنرمندان اسمی میبرندو تقدیری و همین بس . حتی در دانشگاههای هنر تدریس مستقیم ندارد
به نظر استاد علی شیرازی من حیث المجموع چه از لحاظ خوشنویسی محض ( قلم نی)و چه نقاشیخط از همه این بزرگواران سرتر است
بسیاری از افرادهستند که نه کلاس رفتند ونه آموزش واستادی دیده اند ولی تبحرخاص درتحریر وقواعددارند .به نظر بنده چنین افرادی نه تنها استاد هستند بلکه خارق العاده نیز هستند .
ضمن عرض سلام خدمت همه هنر مندان و هنر دوستان .
حدودا پنجاه سال در رابطه با هنر خط کار کرده ام. نقاشی خط های آقای شیرازی بدون استثنا در همه شون رد پای کاتر پلاتر موجود هست .
عزیزان اینجا میدان جنگ نیست نظرات باید سازنده ودر راستای اعتلای هنر اصیل خوشنویسی باشه هر کسی از گذشته تا به امروز تلاش کرده تا خط را کاملتر وزیباتر کند ماهم به نوبت این وظیفه را بنحو احسن انجام دهیم با تشکر
خجالت بکش یعنی از هنر هیچی نمیدانی
تقسیک بندی مسخره یی کردی. خود استاد امیرخانی بزرگترین خوشنویس تاریخ را میرزا غلامرضا میدونه بعد تو اسمی ازش نیاوردی!!!!!! یا کلهر که مبدع خوشنویسی پنج دانگی هست…… اینجور تقسیم بندی مغرضانه و بچگانه نه چیزی به کسی اضافه میکنه نه از ارزشهای استادهای واقعی و بی ادعا و افتاده کم میکنه.
نکات خوبی متذکر شدید. سپاس
اما درباره نظر استاد امیرخانی درباره مرحوم میرزاغلامرضا به عنوان بزرگترین خوشنویس تاریخ، مستند و منبعی از فرمایش ایشان ندیدم. لطفا این نظر را کجا فرموده یا نوشته اند؟
برعکس در ضمن جستجو دیدم که جناب استاد، با حفظ احترام فوق العاده، به وجود حشو در خط میرزاغلامرضا اشاره کرده، به ویژه در دوایر آن.
بعضی مواقع خاموشی بهتر از نشر مطالب ابکی هست.خدایگان خط مانند غلامرضا اصفهانی. میرحسین خوشنویس باشی رو حتی در اخر لیستت هم نگنجاندی…. افسوس.
اظهارات دو ستان درست اما مثل همه ما ایرانیها حمله و تدافعی است حتی اگر مطلب هنری باشد استادان شیرازی و بختیاری از شاگردان استاد امیرخانی هستند ضمنا هر صد سال یک هنرمند را میتوان به عنوان برتر نامید استاد خروش اخوین نمی‌توانند در لیست باشند زیرا فقط در یک دانگ خوشنویسی دارای مهارت فوق العاده هستند
ابتدای سخن اصلا مهم نیست که در هنر اولین یا آخرین کیست هنرمند برتر کسیست که هنر قبل خود را تکمیل کند استاد امیرخانی نمونه بارز یکی از ده خوشنویس برتر است چون خوشنویسی را ازیک هنر چلیپا نویسی وسیاه مشق نویسی درآورد و روحی دوباره به آن دمید هنرمندان عزیزی مانند استاد شیرازی بختیاری و فلسفی دیگران نیز ایشان را یکی از بزرگترین های این عرصه قبول دارند که درمستندی که در مورد استاد ساخته شده از زبان همین استادان ذکر گردیده دوم در مورد صاف نویسی و بعضی ضایعه ها اینها قدرت یک استاد را نشان نمی‌دهد زیرا شما میتوانید با دست بردن در ترکیب مرکب وقلم به راحتی صاف بنویسید این نوع نوشتن در عین زیبای که دارد اما سلیقه ایست شاید بیننده با دیدن کشیده های قطع شده روی تابلوهای قدیم بیشتر لذت ببردجناب استاد بختیاری و شیرازی آثارشان بسیار زیباست اما بزرگترین مزیت این استادان این است بیزینس منهای خوبی هستند که هیچ ایرادی ندارد در فضای موجود تبلیغات مجازی و فروش‌های مزایده‌ای باعث شده اسمشان بهتر سر زبانها بیفتد البته این نظر فقط سلیقه ایست
این شعر از گیه دوستان
—– هنر نزد ایرانیان بوده است ؟
—— هنر نزد ایرانیان بود و بس .
——- هنر نزد ایرانیان است وبس .
——– هنر نزد ایرانیان هست و هست .