جوشکاری بهترین و موثرترین روش متصل کردن دائمی دو یا چند قطعه فلز، نافلز و کامپوزیت به یکدیگر می باشد که از دو روش جوش ذوبی و غیر ذوبی (اعمال فشار) صورت می گیرد. جوشکاری در صنایع مختلفی همچون کشتی سازی، لوله کشی ها، هواپیماسازی، صنعت خودرو، ساختمان سازی و غیره کاربرد داشته و کمتر کسی در این شغل بیکار می باشد. بنابراین بدون اغراق می توان گفت حرفه جوشکاری یکی از شغل های مادر در اکثر صنایع به شمار می رود که نقش بسزایی را ایفا می کند. از این جهت، تقاضا برای ورود به بازار کار و سپری کردن دوره آموزش جوشکاری فنی حرفه ای به صورت روزانه افزایش داشته و افراد بیشتری خواهان کسب مهارت و تجربه در این حوزه هستند.
از این رو قصد داریم در ادامه مطلب، شما عزیزان را با سه فرآیند جوشکاری ذوبی رایج و مورد استفاده در ایران و خارج کشور آشنا کنیم تا اطلاعات نسبی در مورد این حرفه داشته باشید. سه فرآیند رایج جوشکاری ذوبی عبارت است از : جوشکاری الکترود دستی یا جوشکاری برق SMAW (Shielded metal arc welding) ، جوشکاری Co2 و جوشکاری آرگون یا جوشکاری تیگ (TIG).
تعریف ساده جوشکاری
قبل از اینکه به انواع فرآیند جوشکاری، مزایا و معایب هر کدام بپردازیم، بهتر است در ابتدا یکبار برای همیشه با مفهوم جوشکاری آشنا شویم. همان طور که در فوق ذکر شد، قرار دادن دو یا چند قطعه فلز کنار یکدیگر و متصل کردن آنها توسط گرما و به اصطلاح ذوب کردن فلز، جوشکاری گویند. در فرآیند جوشکاری های ذوبی با ایجاد قوس الکتریکی میان تورچ (مشعل جوشکاری) و پایه فلز صورت گرفته که در نتیجه سبب ذوب شدن فلز خواهد شد و بعد از کاهش دما فلز، مهره جوش ها شکل گرفته اند و دو قطعه فلز به صورت دائمی به یکدیگر متصل شده اند. حال در این میان، فرآیند جوشکاری قوس الکتریکی (Arc welding) متعددی وجود دارد که هر کدام دارای مزایا، معایب و کاربرد منحصر به فردی هستند که در ادامه آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.
توی این پک فوق العاده،جوشکاری رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! جوشکاری رو سریع و راحت یاد بگیر وحسابی پول دربیار!
جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود دستی مصرف شدنی (Smaw)
جوشکاری الکترود دستی یا جوشکاری برق یکی از متداول ترین و پرکاربردترین فرآیند جوشکاری ذوبی به شمار می رود که طی فرآیند این نوع جوشکاری، الکترود به صورت کامل مصرف شده تا مهره جوش ها بر روی فلز ایجاد شوند. به عبارتی دیگر اگر در حوزه جوشکاری هیچ گونه تجربه، مهارت و پیش زمینه ای ندارید، توصیه می شود در ابتدا با جوشکاری برق یا همان الکترود دستی وارد این حرفه پرچالش شوید. زیرا فرآیند جوشکاری برق نسبت به جوشکاری آرگون و co2 به مراتب آسانتر بوده و به عنوان قدیمی ترین فرآیند جوشکاری نیز محسوب می شود. حال ممکن است برای شما این سوال مطرح شود که چرا در فرآیند جوشکاری برق از گاز محافظ یا همان Shielding gas همچون جوشکاری co2 و آرگون، بهره برداری نمی شود؟
دقت داشته باشید تمامی الکترود هایی که در فرآیند جوشکاری برق استفاده می شود، دارای روکش بوده و به اصطلاح به آن الکترود مصرفی روکش دار می گویند. حین فرآیند جوشکاری برق، الکترود و روکش آن کاملا ذوب شده و از روکش گازی ایجاد می شود که از حوضچه جوش در برابر ذرات معلق هوا، اکسیژن و غیره محافظت کرده تا عیوب جوشکاری بر روی مهره جوش های ایجاد شده، شکل نگیرد. از عیوب جوشکاری نیز می توان به مواردی همچون ترک خوردگی فلز، تخلخل و سایر موارد اشاره کنیم که کیفیت کار نهایی را به صورت چشمگیری کاهش می دهد.
برای اعمال تنظیمات جوشکاری برق، میزان آمپر و نحوه انتخاب الکترود مصرفی بایستی به موارد مهمی همچون وضعیت جوشکاری، میزان ضخامت فلز، میزان نفوذ، اهمیت اتصال دقت لازم داشته باشید. اکثر جوشکاران تنظیمات دستگاه جوش را به صورت تجربه ای انجام می دهند. از این رو شرکت در دوره های جوشکاری فنی حرفه ای می تواند جهت کسب مهارت و تجربه در این حوزه بسیار موثر باشد.
مزایا جوشکاری برق
- فرآیند نسبتا ساده نسبت به سایر روش های جوشکاری
- مناسب برای جوش دادن فلزات در محیط باز
- عدم نیاز به گاز محافظ
- تجهیزات ساده و قابل حمل
- قابل استفاده در تمامی وضعیت های جوشکاری
- مقاوم در برابر فرسایش
معایب جوشکاری برق
- برای جوشکاری فلزات نازک و باریک توصیه نمی شود
- عدم جوشکاری فلزات رنگین
جوشکاری آرگون یا تیگ (TIG) یا جوشکاری GTAW
قبل از اینکه به فرآیند، کاربرد و مزایا و معایب جوشکاری آرگون اشاره داشته باشیم، بایستی این نکته را بدانید که در داخل ایران چرا به جوشکاری تیگ یا جوش قوس الکتریکی با الکترود تنگستن، جوشکاری آرگون می گویند؟ توجه داشته باشید جوشکاری آرگون در سطح بین المللی به عنوان جوشکاری تیگ TIG یا Gas tungsten arc welding شناخته می شود. اما در ایران به دلیل استفاده از گاز خنثی و بی اثر آرگون در فرآیند جوشکاری تیگ، به جوشکاری آرگون معروف شده است.
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
کیفیت مهره جوش ها در جوشکاری آرگون حرف اول و آخر را می زنند و تمیز بودن مهره جوش ها بدون وجود هر گونه عیوب جوشکاری لازمه مهارت و تجربه زیادی در این حوزه می باشد. از آنجایی که جوشکاری آرگون برای جوش دادن فلزات نازک و باریک استفاده می شود، ایجاد مهره جوش های بی نقص بسیار حائز اهمیت است. برای دستیابی به مهره جوش های تمیز و بدون نقص، بایستی تمامی مراحل تنظیم آمپر، نوع جریان برق AC و DC، نوع الکترود تنگستن و موارد دیگر را با توجه به ضخامت فلز، نوع فلز و وضعیت جوشکاری انجام دهید. علاوه بر موارد گفته شده نحوه حرکت فیلر (سیم پر کننده) و تورچ بر روی فلز از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر نحوه حرکت دادن تورچ بسیار آهسته باشد، میزان نفوذ بیشتر شده و امکان دارد قطعه کار سوراخ شود. این در حالی است اگر تورچ را با سرعت بر روی امتداد فلز حرکت بدهید، مهره جوش ها با نفوذ مناسبی شکل نگرفته و مقاومت اتصال کاهش پیدا می کند. همچنین بر خلاف جوشکاری برق، در جوشکاری آرگون الکترود هیچگاه مصرف نمی شود اما نوک الکترود تنگستن را با توجه به نوع جریان استفاده شده AC و DC باید پهن یا نوک تیز شود. در نهایت وجود گاز محافظ بی اثر و خنثی آرگون در این فرآیند برای جلوگیری از اکسید شدن فلز و رخ ندادن عیوب جوشکاری بسیار حائز اهمیت است.
مزایا جوشکاری آرگون
- کیفیت و دقت بالا جوشکاری
- جوشکاری انواع صفحات باریک و نسبتا ضخیم
- پرکاربرد در انواع صنایع
- مناسب برای جوش دادن آلومینیوم
- مناسب برای کارهای ظریف و هنری
معایب جوشکاری آرگون
- فرآیند دشوار و پیچیده
- نیاز به مهارت و تجربه بالا
- تجهیزات متعدد نسبتا گران
جوشکاری co2 میگ و مگ
یکی دیگر از روش های جوشکاری قوس الکتریکی، جوش co2 با جریان DC می باشد که از گاز محافظ co2 یا همان کربن دی اکسید بهره برداری می شود. بر خلاف جوشکاری برق، در جوشکاری co2 دیگر خبری از الکترود نبوده و از سیم جوش استفاده می شود. سیم جوش در دستگاه جوشکاری به صورت قرقره مانند قرار گرفته و به صورت مداوم از طریق اینورتر به سمت تورچ جوشکاری تغذیه می شود. به لطف این روش، جوشکاران می توانند عملیات و فرآیند جوشکاری co2 را بدون توقف، به صورت پیوسته انجام دهند. جالب است بدانید برای اتصال بدنه های خودرو از جوشکاری co2 استفاده می شود. زیرا بدنه خودرو اکثرا از فولاد های کم کربن تشکیل شده و از این رو جوش پذیری بالایی دارند.
مزایا جوشکاری co2
- عدم نیاز به الکترود مصرفی و الکترود تنگستن
- تجهیزات نسبتا ارزان
- مناسب برای جوش دادن بدنه خودرو و ساختمان
- سرعت بالا فرآیند جوشکاری
معایب جوشکاری co2
- اتلاف گاز
- مناسب نبودن برای جوشکاری در محیط های بسته
- عوارض جانبی بالا
جمع بندی
همان طور که مطالعه کردید، در این مطلب سعی شد با زبان ساده سه فرآیند اصلی و رایج جوشکاری ذوبی را مورد بررسی قرار دهیم. توجه داشته باشید حرفه جوشکاری، شغلی مبتنی بر مهارت و تجربه است. بنابراین اگر قصد ورود به این حرفه را دارید، به شدت توصیه می شود در گام اول در دوره های آموزشی جوشکاری فنی حرفه ای در آموزشگاه معتبر ثبت نام کرده و سه دوره اصلی یعنی جوشکاری برق، آرگون و co2 را سپری کنید. به یاد داشته باشید اگر بر روی هر سه فرآیند جوشکاری ذوبی تسلط پیدا کنید، قطعا از فرصت های شغلی بیشتری برخوردار خواهید شد. از مزایا دوره های جوشکاری فنی حرفه ای می توان به سرفصل های مهم ویژه ورود هنرجو به بازار کار، محیط کاملا امن و آموزش عملی اشاره داشت. علاوه بر موارد گفته شده می توانید بعد از سپری کردن دوره جوشکاری، برای کسب مدرک سازمان فنی حرفه ای نیز اقدام کنید. آزمون جوشکاری سازمان فنی حرفه ای کشور به دو بخش کتبی و عملی تقسیم بندی شده که بایستی در هر دو آزمون نمره قبولی را کسب کرده و در نهایت مدرک معتبر قابل ترجمه بین المللی رشته جوشکاری برای شما عزیزان صادر خواهد شد.
