آموزش ترسیم دو الگوی اصلی کاشی کاری در معماری اسلامی

امروز قرار است از ساخت الگوهای پیچیده ای که دیگر چندان هم سخت نیستند لذت ببریم. اين يك الگوي كاملا اسلاميست که سطحي را به تكه هاي بسيار كوچك تقسيم مي كند و يك بعد عملي نيز دارد؛ يعني مي توان اجزاي كوچك از موادي را به اين نحو كنار هم قرار دارد.

توزيع گل رزي هشت لا

گل رزي كه مايه اصلي اين الگو است را مي توان به عنوان يك درون مايه كه مي تواند به تنهايي استفاده شود كشيد. براي این كار، يك دايره در يك گوشه كاغذ بكشيد و آن را به هشت قسمت تقسيم كنيد (به هشت ضلعي پويا، در كار با 4 و 8 مراجعه كنيد) و سپس آن را به همان طور كه در مرحله دو نشان داده شده است به 16 قسمت تقسيم كنيد.

در بيشتر كتابها گفته شده اول همين كار را انجام دهيد و سپس پيشنهاد شده كه براي ايجاد يك الگو بايد اين كار را براي هر گل رزي جدا جدا در سطحتان تكرار كنيد؛ ولی اين كاربيهوده و زمان بر است و بر دقت كلي طرح تاثير منفي مي گذارد.

در اينجا خواهيد ديد كه شيوه درست براي ايجاد يك الگو اين است كه يك شبكه بكشيد. اغلب خطها از اين شبكه خواهند گذشت حتي اگر هميشه قابل رويت نباشند بنابراين همه خطوط منسجم باقي مي مانند. زماني كه كاشي به كاشي كار مي كنيد اين احتمال زياد ميشود كه بخشهاي متعدد كوچكي داشته باشيد بنابراين طرح كلي خطها دقيق در نخواهند آمد.

مرحله 1 با كشيدن يك شبكه با پنج دايره شروع كنيد (به كار با 4 و 8 مراجعه نماييد). شما مي توانيد قطهاي نهايي را كه استفاده نميشوند را ناديده بگيريد- تنها آنهايي را بكشيد كه دايره را به هشت قسمت تقسيم مي كنند. من دوباره با نه واحد (دايره) كار كردم اما هر چقدر بخواهيد مي توانيد آنها را افزايش دهيد و سطحي كه اين دايره ها آن را پر مي كنند هم نبايد الزاما يك مربع باشد.

مرحله دوم خطهاي عمودي و افقي ميان دايره ها را اضافه كنيد به طوري كه هر دايره در يك مربع احاطه شده باشد.

مرحله سوم حالا بايد دايره ها را به 16 قسمت تقسيم كنيم. يك مربع را انتخاب كنيد، سر تيز پرگار را بر روي يكي از زاويه هاي كنج مربع قرار دهيد و آن را آن قدر باز كنيد كه از مركز آن بگذرد (كه مركز دايره نيز هست). هر جا كه اين منحني با خط راست تلاقي پيدا مي كند آن جا را علامت گذاري نماييد. بر روي هر مربعي كه كار مي كنيم چهار علامت كافي است و دو تا براي مربع هاي حاشيه طرح كه در ادامه به آنها خواهيم پرداخت.

مرحله 4 از علامتهايي كه زديد به مركز دايره خطهايي بكشيد و آن را به طرف ديگر تا ضلع مربع ادامه دهيد. حالا دايره به 16 قسمت تقسيم شده است.

مرحله 5 اين كار را براي همه مربع ها انجام دهيد تا در هر مربع حداقل چهار علامت داشته باشيد.

و اين علامتها را به هم وصل كنيد تا همه دايره ها تقسيم شوند.

مرحله 6 در اين مورد خاص (نه واحد)، دايره مركزي را مي تواند به سادگي با وصل كردن خطهاي اطراف آن تقسيم نمود. اگر واحدهاي بيشتري داريد، احتمالا لازم باشد مرحله 5 را بر روي دايره هاي بيشتري تكرار نماييد.

مرحله 7 حالا براي وضوح بيشتر بر يك واحد تمركز مي كنم. در اين نقطه شايد برايتان ارحت تر باشد هر واحد را جداگانه تمام كنيد. با اين وجود زماني كه بيشتر با اين الگو آشنا شديد پيشنهاد ميشود كه به صورت كلي در هر جاي الگو كه ممكن است كار كنيد. منظور من اين است كه هر جايي كه خطها با هم موازي هستند همه آنها را با يك حركت سريع بكشيد و خط كش را براي روي حاشيه هاي راست قرار داده و فقط مداد را بين آنها برداريد و بگذاريد.

دو مربع زير را در دايره بكشيد.

مرحله 8 نقاطي را كه در آن مربع ها تلاقي دارند را به هم وصل كرده و هشت ظلعي زير را رسم كنيد.

مرحله 9 حالا مي توانيم خطهاي نهايي را بشيم. با خطهاي افقي و عمودي شروع كنيد خيلي با دقت به شكل زير نگاه كنيد ببينيد از كجا شروع و به كجا خاتمه مي يابند: آنها از جايي شروع ميشوند كه خط راست با داخلي ترين هشت ضلعي تلاقي مي كند و در جايي پايان مي يابد كه خط راست با خارجي ترين هشت ضلعي تلاقي مي نمايد.

مرحله 10 اگر خطهاي قبلي در جاي درست خودشان رسم شده باشند راحت تر مي توان خطهاي قطري را يافت. همچنين مي توانيد صفحه را 45 درجه بچرخانيد تا بهتر بتوانيد ببينيد و مرحله 9 را تكرار نماييد.

مرحله 11 انتهاهاي منقطع را تا نقاط تعيين شده بر روي دايره به هم متصل كنيد تا گل رزي تكميل شود. در شمال، جنوب، شرق و غرب، اين نقطه ها در مربع هاي دور نيز وجود دارد اما براي چهار گوشه قطري اين گونه نيست. در اينجا توجه داشته باشيد كه براي آنها خط از نقطه بايد بگذرد تا به مربع برسد. تعريف اشكال ثانويه در الگوي كاشي كاري بسيار اهميت دارد.

اگر تنها يك گل رزي مي كشيد مي توانيد خطها را بر روي دايره پايان داده و شكل كامل خواهد بود. شكل گوشه داري كه در شكل با قرمز مشخص شده است يك saft ناميده ميشود.

مرحله 12 مراحل 7 تا 11 را بر روي الگوي خود تكرار كنيد. در زماني كه كاشي نظير اين داريد مي توانيد ببينيد كه در گوشه هاي قطري شش وجهي هاي پويايي را تعريف كرده اند كه با ستاره هاي پنج گوشه نامرتبي احاطه شده اند.

اين الگو، با فرم ضروري اش، حالا كامل است. در اين مرحله مي توان افكت مشبك ديگري به آن افزود (به گره ها و موجها مراجعه نماييد) يا آن را رنگ كرد. تعداد رنگها و نحوه توزيع آنها مي تواند ظاهر اين الگو را به كل تغيير دهد، صرفا چند مثال در زير نشان داده شده است. من به اين درس يك تصوير قابل دانلود با خطوط روشن ضميمه كرده ام كه اگر برايتان جالب بود مي توانيد آن را پرينت گرفته و رنگ آميزي آن را تجربه نماييد.