آموزش گام به گام مراحل جوجه کشی خانگی مرغ که حتما باید بدانید!

در پست قبلی با دانلود رایگان 9 درس بسیار کاربردی پرورش مرغداری گوشتی که باید بدانید! در خدمت شما بودیم. دراین مطلب می خواهیم مراحل جوجه کشی خانگی مرغ را بصورت مرحله به مرحله به شما آموزش دهیم.

مقدمه:

پرورش مرغ در حیاط منزل بین خانواده های ایرانی مرسوم بوده و همچنان هم به قوت خود باقی است. اگر چه با شهرنشین شدن مردم و کوچکتر شدن یا حذف حیاط منزل اینکار محدودتر شده، اما هستند افرادی که پرورش مرغ را، حتی در پشت بام خانه خود ادامه می دهند. نگهداری مرغ بومی، با کم ترین هزینه و تنها با مصرف باقیمانده سفره و ضایعات کشاورزی میسر است. هر کسی ممکن است برای خودش دلایل مختلف و هدف خاصی داشته باشد مثلا تولید گوشت مرغ و تخم مرغ که دارای ارزش غذایی زیادی بوده وتأمین کننده پروتیین حیوانی خانواده ها میباشند از جمله این موارد می باشد.

فیلم آموزش دستگاه جوجه کشی خانگی:

پست مشابه: دانلود رایگان 6 فیلم پرورش مرغ بومی در منزل (آموزش تصویری)

مرحله اول: خرید دستگاه جوجه کشی

برای جوجه کشی مهمترین و اولین گام خرید دستگاه جوجه کشی خانگی از یک شرکت یا فروشگاه اینترنتی مطمئن می باشد. در قسمت بالا دو نمونه دستگاه جوجه کشی را مشاهده می کنید بنا به نیاز خود هر اندازه ای را که مناسب دانستید خریداری نمایید. دستگاه جوجه کشی باید کیفیت بالایی داشته باشد و علاوه بر گارانتی محصول، شرایط مهمی مانند: نوع سیستم کنترل و سنسورهای دما و رطوبت (دقت بالا و خطای حداقل)، چرخش اتومات و نرم، نوع تهویه و خروجی دی اکسیدکربن، جنس بدنه (فلز گالوانیزه بهترین نوع بدنه، از لحاظ عایق بندی برای جوجه کشی می باشد) را داشته باشد.

مرحله دوم: تهیه تخم نطفه دار

چنانچه شما به پرورش پرندگاه اهلی علاقمند و از بین آنها مرغ را انتخاب نموده اید و تصمیم به پرورش و تکثیر مرغ در مقیاس کوچک و در محیط خانه دارید، در مرحله اول باید اقدام به خرید دستگاه جوجه کشی خانگی نمایید. کاری که باید بعد از خرید دستگاه جوجه کشی انجام دهید! خرید تخم نطفه دار از مراکز فروش مطمئن می باشد. تخم نطفه دار خوب را باید از سایز و وزن ، تخم رنگ پوسته (به حالت پوست پوست و لک نباشد) بهترین تخم نطفه دار در دامنه وزنی ۵۰ تا ۶۰ گرم و بصورت استاندارد از لحاظ مشهود بودن تیزی و سر گرد باشد. تخم نطفه دار باید از گله های با نرینگی جوان و سرحال تغذیه مناسب جمع آوری شوند ، تخم نطفه دار ها حداقل بین ۲ تا ۱۰ روز را به دستگاه جوجه کشی منتقل نمایید.

ترفندهای خرید تخم نطفه دار:

در هنگام خرید علاوه بر دقت داشتن به کیفیت ظاهری تخم مرغ / محل خرید و … حتماً چند نمونه تخم مرغ در ظرف آب قرار داده شود تا عمر تخم مشخص شود و بعد تخم مرغ های در آب تست شده را شکسته و محتویات را بررسی کنیم. زرده و سفیده کاملاً مشخص و شاداب، سفید دو نوع باشد غلیظ و رقیق، کیفیت و ضخامت پوسته، بررسی شود.

کدام تخم مرغ ها برای جوجه کشی نامناسبند؟

1.  تخم مرغ شکسته و ترکدار
2. تخم مرغ های خیلی ریز یا خیلی درشت
3. تخم مرغ های دارای پوسته خیلی نازک یا خیلی ضخیم.
4. تخم مرغ های بیضی شکل که قسمت پهن قابل تشخیص نباشد.
5. تخم مرغ گرد
6. تخم مرغ دو زرده
7. تخم مرغ کودی
8. تخم مرغ آلوده به خون
9. تخم مرغ های تاریخ گذشته

دانستن این نکته ضروریست که! بهترین کار برای داشتن تخم مرغ های سالم و کم خطر در دستگاه جوجه کشی حذف تخم مرغ های آلوده است؛ اما گاهی اوقات می توان با تمیز کردن پوسته تخم آلودگی را از بین برد و در جوجه کشی مرغ استفاده کرد. این کار در مورد تخم  های پرندگان گران  قیمت به  صرفه است. به عنوان مثال قیمت تخم قرقاول گاهی بیش از ده برابر تخم  مرغ است. برای تمیز کردن تخم مرغ ها از پارچه زبر و سمباده خیلی نرم استفاده می شود. در زمان تمیز کردن پوسته باید دقت کرد که هیچ تغییر یا خراشی در پوسته ایجاد نشود و به پوسته آسیب نرسد. بعد از برداشتن آلودگی در سطح پوسته باید تخم مرغ ها را ضدعفونی کرد. هیچ گاه تخم های آلوده به کود را نباید در داخل محل نگهداری تخم قرارداد چون به سرعت آلودگی را به سایر تخم مرغ های سالم منتقل می کنند.

مرحله سوم: روشن نمودن دستگاه جوجه کشی

بعد از تهیه تخم نطفه دار، دستگاه جوجه کشی را روشن کنید و حتما دفترچه آموزش کار با دستگاه جوجه کشی خانگی را مطالعه نمایید یا کلیپی که در ابتدای متن قرار داده ایم را تماشا کنید.

مرحله چهارم: تست دستگاه جوجه کشی

بعد از آن بمدت ۲۴ ساعت دستگاه جوجه کشی خالی روشن بماند تا اگر مشکلی در رابطه با تنظیمات فنی می باشد نشان دهد. بعد از این مدت تخم نطفه دار ها را با حوله نرم تمیز کرده و در شانه های مخصوص جوجه کشی قرار دهید و بر روی راک جایگذاری نمایید. محلول ضدعفونی را حتما” همراه تخم نطفه دار در کف دستگاه جوجه کشی قرار دهید و بمدت ۳ روز بماند. دماسنج جیوه ای و رطوبت سنج عقربه ای خود را اضافه کنید تا از صحت سیستم کنترل مطمئن شوید ( یکی از مزیت های دستگاه جوجه کشی دی کیو شاپ ) از آنجا که عملکرد اصلی انکوباتور نگه داشتن درجه حرارت و رطوبت در داخل آن در سطح مطلوب است، مطمئن شوید که دماسنج / سنج دارای میزان بالای دقت است.

مرحله پنجم: چیدن تخم مرغ در دستگاه جوجه کشی

دمای مناسب محل چیدن تخم در شانه ها باید ۲۶-۲۰ درجه سانتیگراد و رطوبت آن ۸۰-۶۰ درصد باشد. دمای بیش از ۲۸ درجه  در هنگام چیدمان معمولاً به تخم آسیب می زند. نوک تیز تخم مرغ ها باید رو به پایین درون شانه مرغ جای گذاری شود.

مرحله ششم: سرکشی منظم به دستگاه در طول جوجه کشی مرغ:

با توجه به اینکه دستگاه های امروزی کاملاً خودکار هستند اما بازهم نیاز به سرکشی و کنترل منظم دارند. اگر دستگاه در نزدیکی قرار دارد حداقل هر ۴ ساعت یک بار در شرایط عادی ازلحاظ کارکرد سیستم گرمایش، رطوبت ساز، تهویه و چرخش تخم کنترل شود. اگر دسترسی کمتر است باید دستگاه به سیستم هشداردهنده مجهز شود و حداقل هر ۶ ساعت یک بار کنترل شود.

کنترل نکردن دستگاه سبب می شود که حتی ایرادات جزئی را متوجه نشده و اگر مشکلات دستگاه و ازکارافتادن قطعه ای چند ساعت به طول بیانجامد سبب از بین رفتن جنین و هدر رفتن سرمایه تولیدکننده می شود.

در یکی از دستگاه های جوجه کشی همکاران که جوجه کشی بوقلمون انجام میداد به خاطر سر نزدن به دستگاه چند میلیون تومان خسارت واردشده بود. این همکار ما فقط روزی یک بار دستگاه را کنترل می کرد و متأسفانه به دلیل نوسانات برق فیوز ماقبل دستگاه اتصال را قطع کرده بود و با اینکه قطعی برق نداشتیم ولی دستگاه برای چندین ساعت خاموش بود و تقریباً تمام تخم بوقلمون  ها از بین رفته بودند. اگر قطعی برق اتفاق افتاد و در زمان قطعی و چند دقیقه بعد باید از نزدیک دستگاه را کنترل کرد و از کار کردن تمام تجهیزات مطمئن شد. اهمیت کنترل دستگاه جوجه کشی برای جوجه کشی شتر مرغ که قیمت تخم شتر مرغ گران تر است بیشتر نمایان می شود.

یک کاسه آب اضافه کنید. این منبع رطوبت شما خواهد بود. همچنین در داخل ظرف یک اسفنج قرار دهید تا بتوانید مقدار رطوبت را به آسانی تنظیم کنید. تنظیمات دما و رطوبت را مجدد چک نمایید تا مطمئن شوید تنظیمات کارخانه است، دما مرحله ستر : ۳۷.۷ درجه ، رطوبت : ۵۵ درصد تا سه روز آخر باقی می ماند. برای مرحله هچر دما ماشین جوجه کشی : ۳۷.۲ ، رطوبت هچر : ۶۵- ۷۰ درصد و ضمناً چرخش در سه روز آخر ثابت می شود.

برای اطمینان از تخم نطفه دار باید بعد از ۷ تا ۱۰ روز کندلینگ نمایید، تخم نطفه دار ها را با چراغ قوه با نور قوی نطفه بینی کنید و تخم های سیاه و سفید را از دستگاه بیرون کنید، تخم هایی که دارای رگه های عنکبوتی می باشد این نوع تخم ها نطفه دار بوده و در دستگاه جوجه کشی باقی می مانند.

مرحله هفتم: خروج جوجه از تخم:

حاصل تلاش جوجه کشی، جوجه سالم و باکیفیت است. اگر تمام مراحل و اصول جوجه کشی مرغ درست رعایت شده باشند نتیجه آن درصد هچ بالا و کیفیت جوجه عالی خواهد شد. یکی از لذت بخش ترین مراحل جوجه کشی خروج جوجه از تخم است. توصیه می کنم چند باری از پشت شیشه دستگاه نظاره گر خروج جوجه مرغ ها از تخم باشید که یکی از زیباترین لحظات طبیعت را خواهید دید. معمولاً جوجه ها طی ۲۴ از تخم خارج می شوند. زمان خروج جوجه ها از تخم بستگی به اندازه تخم مرغ ، مدت نگهداری قبل از جوجه کشی، سن گله مولد، رطوبت و دمای دستگاه دارد. معمولاً جوجه هایی که از تخم های ریز متولد می شوند کمی زودتر از تخم خارج می شوند.

مرحله هشتم: زمان مناسب برای خارج کردن جوجه ها از دستگاه جوجه کشی:

تعداد محدودی از جوجه ها در پایان ستر از تخم ها بیرون می آیند، از اول روز ۱۹ جوجه کشی تخم نطفه دارها را از شانه به سبد هچری منتقل نمایید و درپوش سبد را حتما ببندید تا جوجه ها به پایین پرت نشوند. دما و رطوبت مرحله هچر را تنظیم کرده و چرخش را ثابت نمایید. جوجه ها به مرور زمان تخم ها را شکسته و به دنیای جدید منتقل می شوند و شروع زندگی را با شکستن دور تخم آغاز می کنند بهتر است جوجه ها ۱۰ ساعت داخل دستگاه جوجه کشی بمانند تا خشک شوند. اولین علائم برای خروج جوجه ها و منتقل به اتاق پرورش ، پرهای خشک پشت گردن می باشد. باید توجه داشته باشید که برای باز کردن درب دستگاه در هنگام خروج جوجه ها حداقل باید ۲۴ ساعت از هچ اولین جوجه گذشته باشد. سپس شرایط هم دمایی اتاق را فراهم کنید و بعد در کوتاهترین زمان ممکن این کار را انجام دهید. برای مرحله بعد حداقل ۶ ساعت تحمل کنید.

خروج جوجه هایی که هنوز خشک نشده اند نیز می تواند سبب آسیب و ایجاد سرماخوردگی در جوجه شود. خروج دیرهنگام جوجه مرغ ها هم سبب اتمام ذخیره زرده داخل بدن جوجه شده و جوجه دچار آسیب و ضعف خواهد شد. بنابراین باید شرایط تخم مرغ ها  و دستگاه جوجه کشی را طوری فراهم کرد که تا حد ممکن جوجه ها به صورت هم زمان از تخم خارج شوند و در مناسب ترین زمان از دستگاه خارج و به محل پرورش منتقل شوند.

پس معیار مناسب برای خروج جوجه از دستگاه خشک شدن ۸۰ درصد جوجه های متولدشده است. معمولاً قسمت پشت سر جوجه ها دیرتر خشک می شود بنابراین با یک بررسی اجمالی می تواند تخمین زد که حدود ۸۰ درصد جوجه ها خشک شدند و ۲۰ درصد در حال خشک شدن هستند؛ که احتمالاً تا پایان شمارش جوجه یا حداکثر چند ساعت بعد خشک می شوند.

عوامل مؤثر در تلفات جنین در روزهای پایانی جوجه کشی:

سه عاملی که باعث تلفات جنین در سه روز آخر جوجه کشی می شوند عبارت اند از: کمبود اکسیژن، کاهش رطوبت و کاهش یا افزایش دما. شاید مهم ترین عاملی که باعث تلفات جنین در روزهای پایانی جوجه کشی مرغ می شود افزایش دما است. با توجه به اینکه در روزهای پایانی رشد جنین کامل می شود و متابولیسم بدن زیاد است بنابراین جنین گرما تولید می کند و اگر تبادل حرارتی دستگاه با محیط بیرون مناسب نباشد و این گرمای تولیدی در دستگاه محبوس شود دمای دستگاه افزایش یافته و سبب تلفات جنین می شود. اگر برای چند ساعت دما بیش از ۳۹ درجه باشد تلفات جنین شروع می شود و در دمای ۴۰ درجه تلفات به شدت افزایش می یابد و در ۴۲ درجه تقریباً تمام جنین ها ظرف چند دقیقه تلف خواهند شد.

رعایت نکات بهداشتی برای نگهداری از جوجه ها:

1. برای سالم ماندن جوجه ها، نباید جوجه‌ها را در لانه‌هایی که قبلاً مرغ در آن بوده قرار داد، مگر این که لانه به طور کامل تمیز و ضدعفونی شود.
2. ظرف های آب خوری مرغ ها و جوجه‌ها باید به طور مرتب با پارچه تمیز و آب، شسته و تمیز شود.
3. دان خوری باید تمیز نگه داشته شود. همچنین دانه‌هایی که با فضولات مرغ ها و جوجه‌ها مخلوط شده و یا کپک زده اند، باید دور ریخته شوند.
4. از ورود مرغ های بیمار به جمع مرغ های سالم باید پیگیری شود. محل نگهداری آنها باید در جایی جداگانه و دور از مرغ های سالم باشد.
5. لاشه مرغ ها و جوجه‌های مرده باید فوری از لانه خارج شده، سپس به همراه آهک در خاک دفن گردیده یا سوزانده شود.
6. از ورود طیور غریبه و یا وحشی به لانه مرغ ها باید جلوگیری شود.

دلایل مهم تلفات جوجه‌ها:

• بیماری‌ها، مراجعه نکردن به موقع به دامپزشکی و نزدن واکسن لازم، باعث مرگ و میر جوجه‌ها می‌شود.
• مراقبت نکردن به موقع و مناسب، از جمله عدم تهیه دان خوری وآب خوری متناسب با تعداد و سن جوجه‌ها، می تواند موجب بروز آسیب های فیزیکی به آنها شود.
• فراهم نبودن شرایط بهداشتی جایگاه، تغذیه و آب آشامیدنی.

حتماً ببینید: دانلود رایگان 9 درس بسیار کاربردی پرورش مرغداری گوشتی که باید بدانید!

پرورش جوجه خانگی یکروزه:

جوجه‌های یکروزه باید تا چند هفته اول در محلی گرم، نگهداری شوند. این محل معمولاً شامل یک منبع تولید کننده گرما و یک سرپناه می باشد که دمای لازم را برای پرورش جوجه‌ها تأمین و حفظ می کند. منبع تولید کننده گرما ممکن است برقی، گازسوز یا نفتی باشد.
بطور کلی در مورد محل نگهداری جوجه‌ها، با توجه به مناطق مختلف جغرافیایی، باید ۴ عامل؛ عایق بندی، تهویه، منبع گرم کننده و منبع خنک کننده مورد توجه قرار گیرد.
دمای محل نگهداری جوجه‌های یکروزه در ابتدا باید حدود۳۲ تا ۳۵ درجه سانتی گراد باشد، با رشد و پر درآوردن، به تدریج نیاز آنها به دمای محیط کاهش می یابد و باید کم کم دما را کاهش داد، تا در ۹-۷ هفتگی به حدود ۲۲ درجه برسد.

برای رسیدن به رشد مطلوب، دسترسی به غذا در ساعات اولیه ورود جوجه‌ها اهمیت دارد. ماه اول (به ویژه هفته اول)، زمان حساس در زندگی جوجه‌ها محسوب  می‌شود. در روز اول تولد، ۱۲ تا ۲۴ ساعت نباید دان در اختیار جوجه قرار داد، چون باقیمانده زرده در بدن جوجه‌ها، برای تغذیه آنها کافی است. بعد از آن نیز در صورت امکان، ۱۲تا ۱۴ ساعت از آرد ذرت به تنهایی استفاده شود. سپس می توان از غلات یا خوراک های دیگر به صورت آردی (کوبیده شده) استفاده کرد. توصیه می‌شود به هیچ وجه از آرد گندم در هفته اول زندگی جوجه‌ها در جیره غذایی آنها استفاده نشود.
بهتر است تا حد امکان برای قوی و آماده شدن جوجه‌ها برای مراحل بعدی رشد، در۲ هفته اول از دان مخصوص جوجه‌ها با سن پایین که توسط شرکت های معتبر ارایه می‌شود و حاوی مکمل ها و ویتامین های لازم می باشد، استفاده کرد. نباید از دانه ی کامل برای جوجه‌ها در هفته اول استفاده کرد. به علاوه باید دقت کرد که در لانه و مسیر حرکت جوجه‌ها دانه سالم ریخته نشده باشد.
مهم ترین مشکل مرغداری بومی درکشور ما، زیاد بودن تعداد تلفات جوجه‌هاست که با انجام برخی اقدامات، می توان تلفات را کاهش داد.

ما همچنان پاسخگوی سؤالات مرتبط شما در بخش نظرات همین پست هستیم.