موضوع بسیار مهمی که اکثر والدین به دنبال پاسخ آن هستند، سن مناسب برای شروع گفتاردرمانی کودکان است. همان طور که می دانید حرف زدن یکی از نقاط بسیار مهم رشد در کودکان است که این امر برای برخی از آن ها چالش برانگیز هم هست. اما این سوال اینجا مطرح است که واقعاً بهترین سن برای آغاز گفتاردرمانی زمانی است که کودک با مشکلات تاخیرهای گفتاری مواجه می شود؟ آیا این امکان وجود دارد که با دیدن اولین نشانه ها و خیلی زودتر به این مسئله پی برد؟ ناگفته پیداست که هرگونه اختلال در گفتار و زبان کودک را می توان در همان سال های اول یا دوم متوجه شد و در پی رفع و حل مشکل برآمد.
در ادامه تلاش می کنیم که سن مناسب برای گفتار درمانی را از زوایای مختلف بررسی کنیم. نکته حائز اهمیت دیگر این که در گفتار درمانی مراحل رشد گفتاری و احیاناً علائم تاخیر، توسط کاردرمانگران بررسی شده و اغلب پاسخ هایی را که به دنبال آن هستید دریافت خواهید کرد.
گفتاردرمانی چیست؟
ابتدا به این سوال پاسخ می دهیم که اصولاً گفتاردرمانی چیست؟ درواقع، گفتار درمانی از رشته های توانبخشی است که وظیفه مهم و حیاتی گفتار، بلع و صوت در انسان را به عهده دارد. گفتاردرمان یا همان Speech therapist خدمات گفتار درمانی را به عهده داشته و به علوم مختلف از جمله فیزیولوژی، آناتومی دهان و نواحی اطراف آن تسلط کافی دارد.
خدماتی که در گفتار درمانی ارائه می شود، بسیاری از سنین از کودکی تا بزرگسالی را دربر می گیرد. معمولاً اولین چیزی که بعد از شنیدن گفتاردرمانی به ذهن می رسد بیمارانی با لکنت زبان است. اما گفتار درمانی طیف وسیعی از بیماران را شامل می شود از جمله افرادی که نمی توانند به دلایل مختلف صحبت کنند و مشکلات گفتاری دارند. حتی بیمارانی که دچار مشکلاتی در بلع و غذا خوردن هستند و یا در زیر و بم صدای خود مشکل دارند می توانند از خدمات گفتار درمانی استفاده کنند. پس واضح است که دامنه فعالیت در گفتاردرمانی بسیار وسیع بوده و شامل موارد بسیاری از این دست می شود.
اهمیت گفتاردرمانی در کودکان
گفتاردرمانی کودکان یکی از مهم ترین بخش های گفتاردرمانی است. چرا که مشکلات گفتاری افراد اصولاً از کودکی شروع می شود. به این ترتیب شروع درمان های گفتاردرمانی در دوران کودکی اهمیت ویژه ای دارد. کودکانی که علائم تاخیر در تکلم دارند، کودکان اوتیسم، کودکان فلج مغزی و بسیاری دیگر از مشکلات در کودکی نمایان شده و بنابراین مداخلات گفتار درمانی در زمان مناسب می تواند بسیار کمک کننده باشد.
نشانه های نیاز به گفتار درمانی در کودکان چیست؟
علائم تاخیر تلکم کودکان و نیاز به گفتار درمانی معمولاً می توانند متنوع و اغلب اوقات پیچیده باشند. این نشانه ها می توانند به صورت رفتاری یا فیزیکی ظاهر شوند. به این ترتیب نیاز به توجه و مداخله متخصصان گفتار درمانی بسیار ضروری است. در ادامه به برخی نشانه هایی که ممکن است نیاز به گفتاردرمانی را به ما نشان دهند پرداخته ایم.
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
تاخیر توسعه در گفتار
اگر کودک در توسعه مهارت های زبانی تاخیر داشته باشد یا نتواند در سن مناسب صحبت کند، می تواند نشانه ای برای نیاز به گفتاردرمانی باشد.
ناپیوستگی در گفتار
کودکانی با ناپیوستگی یا ناهماهنگی در گفتار نیاز به مداخله ویژه درمان در گفتار دارند.
ناتوانی در تشخیص و تفسیر در زبان
اگر کودک نتواند واژگان را به درستی درک کند و یا نتواند جملات را به درستی ترکیب کند، این موارد می توانند نشانه ای از مشکلات زبانی باشند.
صحبت کردن غیرعادی
صدای بلند یا خیلی کم، تکرار جملات یا کلمات، استفاده نادرست از واژه ها و یا صحبت کردن خیلی سریع و یا خیلی کند.
مشکلاتی در فهم و استفاده از زبان
اگر کودک در فهم گفتار و درک دیگران مشکل داشته باشد، ممکن است نیازمند خدمات گفتاردرمانی باشد.
مشکل در تلفظ
کودکانی با مشکلات تلفظ که نمی توانند صداها یا واژگان را به صورت صحیح تلفظ کنند و این امر مشکلاتی در فهم و درگ گفتار آن ها ایجاد می کند.
کاهش در توجه و تمرکز در گفتار
اگر کودکی نتواند به دلیل مشکلات گفتاری به درستی تمرکز کند و یا در توجه به گفتار دیگران دچار دشواری شود نیازمند مداخلات گفتاردرمانی خواهد بود.
مشکلاتی در تعامل اجتماعی و ارتباطات
معمولاً کودکانی که اختلالاتی در گفتار دارند در روابط اجتماعی و ارتباطات با دیگران هم مشکل دارند.
تاخیر در توانایی خواندن و نوشتن
گاهی اوقات مشکلات گفتاری می توانند موجب تاخیر در روند یادگیری در خواندن و نوشتن شوند.
ایجاد مشکلاتی در تفکر و فراگیری
کودکانی با مشکلات گفتاری، ممکن است دشواری در تفکر، حل مسئله و حتی فراگیری داشته باشند که البته آن ها را نیازمند مراقبت و مداخله تخصصی می کند.
سن مناسب برای گفتار درمانی کودکان
گاهی اوقات نشانه هایی وجود دارد که کودک را به مشاوره و گفتاردرمانی نیازمند می کند. برخی از مهم ترین نشانه ها را در بخش قبلی آوردیم. ناگفته نماند که عوامل مختلفی ازجمله سوابق و ژنتیک خانوادگی، تعداد افراد خانواده و بسیاری دیگر از عوامل بایستی در نظر گرفته شوند تا بهترین زمان برای شروع گفتاردرمانی مشخص شود. یادآوری می کنیم در کلینیک گفتاردرمانی طراوت تهران شروع این درمان و زمان مناسب آن بسته به مراحل توسعه گفتاری در کودک، بیماری های مرتبط و حتی نیازهای شخصی هر کودک می تواند متفاوت باشد. این شرایط در مجموع مشخص می کند که مداخله زودهنگام و شناخت اختلالات گفتاری متداول در کودکان امری بسیار مهم است. به این ترتیب والدین و نزدیکان بایستی تمام مراحل رشد و توسعه گفتاری، شنیداری و فهم در کودک را به دقت تحت نظر داشته باشند.
کلام آخر
سن مناسب برای شروع گفتار درمانی نیازمند مطالعه و بررسی دقیق است. در نتیجه اهمیت زمان بندی مناسب می تواند در پیشرفت کودکان نقش مهمی ایفاء کند. بسته به نیازهای های فرد، بر اساس توصیه متخصصان و گفتاردرمانگران، با بررسی و ارزیابی دقیق و با توجه به تاخیر در آغاز یادگیری زبان و یا وجود مشکلاتی در ارتباطات و هرگونه مشکل در گفتار یا زبان، گفتاردرمانی آغاز می شود. همچنین برای کودکان معمولاً شروع گفتاردرمانی از سنین سه تا چهار سالگی بسیار مفید است. البته در برخی موارد، ممکن است قبل از این سن گفتاردرمانی آغاز شود. فراموش نکنید، بهترین راهنمایی برای شروع زمان مناسب برای گفتاردرمانی می تواند مشاوره با یک متخصص باشد.
