حساسیت‌های پوستی، یا درماتیت آلرژیک، نوعی واکنش التهابی پوست به مواد مختلف هستند که سیستم ایمنی بدن به عنوان آلرژن شناسایی می‌کند. این واکنش‌ها ممکن است ناشی از تماس مستقیم با مواد آلرژن، مصرف غذایی، استفاده از داروها یا حتی تنفس ذرات آلرژن باشد. این واکنش‌ها می‌توانند خفیف و موقتی یا شدید و مزمن باشند و به شکل‌های مختلفی ظاهر شوند.
علائم حساسیت‌های پوستی
علائم حساسیت‌های پوستی بسته به شدت و نوع آلرژن متفاوت است. شایع‌ترین علائم شامل:
- خارش شدید: یکی از شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین علائم حساسیت پوستی است.
- قرمزی و التهاب پوست: پوست ممکن است در ناحیه تماس با آلرژن قرمز و ملتهب شود.
- بروز تاول و کهیر: تاول‌های کوچک و کهیرهای خارش‌دار ممکن است روی پوست ظاهر شوند.
- خشکی و ترک خوردن پوست: در موارد مزمن، پوست ممکن است خشک و ترک‌خورده شود.
- تورم و درد: برخی حساسیت‌ها می‌توانند باعث تورم و درد در ناحیه مبتلا شوند.
- پوسته‌پوسته شدن: پوست ممکن است پوسته‌پوسته شده و ریزش کند.
دلایل ایجاد حساسیت‌های پوستی
دلایل ایجاد حساسیت‌های پوستی می‌تواند متنوع باشد و شامل عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی باشد:
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی حساسیت‌های پوستی می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
- عوامل محیطی: تماس با مواد شیمیایی، گرد و غبار، حیوانات خانگی و گرده گیاهان می‌تواند موجب حساسیت شود.
- محصولات بهداشتی و آرایشی: استفاده از محصولات حاوی مواد حساسیت‌زا مانند عطرها و رنگ‌های مصنوعی می‌تواند پوست را تحریک کند.
- غذاها: برخی مواد غذایی مانند بادام زمینی، صدف، تخم‌مرغ و شیر می‌توانند باعث حساسیت شوند.
- داروها: برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها می‌توانند واکنش‌های حساسیتی ایجاد کنند.
به کار میاد: 5 روش خانگی برای رفع چین و چروک پوست صورت و گردن
معرفی قویترین دارو های ضد حساسیت پوستی
آنتی‌هیستامین
آنتی‌هیستامین‌ها یکی از اصلی‌ترین داروهای ضد حساسیت هستند که با مهار هیستامین، ماده‌ای که توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به آلرژن‌ها تولید می‌شود، علائم حساسیت را کاهش می‌دهند. این داروها به سه نسل تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
نسل اول آنتی‌هیستامین‌ها
این دسته شامل داروهایی مانند دیفن‌هیدرامین و کلرفنامین است. این داروها اثرات جانبی خواب‌آور دارند و ممکن است باعث خشکی دهان و تاری دید شوند. این داروها به دلیل اثرات آرام‌بخشی قوی معمولاً برای استفاده کوتاه‌مدت و در شب توصیه می‌شوند.
نسل دوم آنتی‌هیستامین‌ها
شامل داروهایی مانند لوراتادین و ستیریزین هستند که کمتر خواب‌آور هستند و عوارض جانبی کمتری دارند. این داروها معمولاً برای استفاده روزانه و طولانی‌مدت مناسب‌تر هستند و به طور گسترده برای درمان حساسیت‌های فصلی و مزمن استفاده می‌شوند.
نسل سوم آنتی‌هیستامین‌ها
این دسته شامل داروهایی مانند فکسوفنادین است که کمترین اثرات جانبی را دارند و برای مصرف طولانی‌مدت مناسب‌تر هستند. این داروها به دلیل پروفایل ایمنی بهتر، معمولاً برای افرادی که نیاز به مصرف مداوم دارو دارند توصیه می‌شوند.
با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!
اسپری‌های بینی
اسپری‌های بینی آنتی‌هیستامین به تسکین عطسه، خارش یا آبریزش بینی، احتقان سینوس‌ها و ترشح پشت حلق کمک می‌کنند. عوارض جانبی اسپری‌های بینی آنتی‌هیستامین ممکن است شامل طعم تلخ، خواب‌آلودگی یا احساس خستگی باشد. اسپری‌های بینی آنتی‌هیستامین با نسخه شامل:
- آزلاستین (Astelin, Astepro)
- اولاپاتادین (Patanase)
قطره‌های چشمی
قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین، که بدون نسخه یا با نسخه قابل دسترسی هستند، می‌توانند خارش، قرمزی و تورم چشم‌ها را تسکین دهند. این قطره‌ها ممکن است ترکیبی از آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای دیگر باشند. عوارض جانبی ممکن است شامل سردرد و خشکی چشم باشد. اگر قطره‌های آنتی‌هیستامین باعث سوزش یا سوزش شدند، آنها را در یخچال نگهداری کرده یا از قطره‌های اشک مصنوعی سرد قبل از استفاده از آنها استفاده کنید. نمونه‌هایی شامل:
- کتوتیفن (Alaway, Zaditor)
- اولاپاتادین (Pataday, Patanol, Pazeo)
- فنی‌رامین و نفازولین (Visine, Opcon-Aو دیگر )
آمپول‌های آنتی‌هیستامین
در مواردی که حساسیت پوستی به سرعت پیشرفت می‌کند، آمپول‌های آنتی‌هیستامین می‌توانند به عنوان یک راه حل فوری عمل کنند. این آمپول‌ها به سرعت هیستامین موجود در بدن را مهار کرده و علائم را کاهش می‌دهند. برخی از آنتی‌هیستامین‌های تزریقی شامل دیفن‌هیدرامین و کلماستین هستند. عوارض جانبی می‌تواند شامل خواب‌آلودگی، خشکی دهان و کاهش هوشیاری باشد.
بخوانید مهمه: راز صورت زیبا چیست؟ (9 کاری که باید انجام دهید)
کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها داروهای قدرتمندی هستند که می‌توانند التهاب و علائم حساسیت پوستی را به سرعت کاهش دهند. این داروها معمولاً برای موارد شدیدتر حساسیت استفاده می‌شوند و باید تحت نظر پزشک مصرف شوند. مصرف طولانی‌مدت آنها می‌تواند عوارض جانبی جدی مانند ضعف سیستم ایمنی، افزایش وزن، فشار خون بالا و پوکی استخوان ایجاد کند. برخی از کورتیکواستروئیدهای معروف شامل پردنیزولون و دگزامتازون هستند.
قرص‌ها و مایعات
کورتیکواستروئیدهای خوراکی برای درمان علائم شدید ناشی از انواع واکنش‌های آلرژیک استفاده می‌شوند. استفاده طولانی‌مدت می‌تواند باعث آب مروارید، پوکی استخوان، ضعف عضلانی، زخم معده، افزایش قند خون (گلوکز) و تاخیر رشد در کودکان شود. کورتیکواستروئیدهای خوراکی می‌توانند فشار خون بالا را نیز تشدید کنند. کورتیکواستروئیدهای خوراکی با نسخه شامل:
- پردنیزولون (Prelone)
- پردنیزون (Prednisone Intensol, Rayos)
- متیل‌پردنیزولون (Medrol)
اسپری‌های بینی
اسپری‌های کورتیکواستروئید بینی از گرفتگی، عطسه و آبریزش بینی جلوگیری کرده و آن را تسکین می‌دهند. عوارض جانبی ممکن است شامل طعم ناخوشایند، تحریک بینی و خونریزی بینی باشد. نمونه‌ها شامل:
- بودزونید (Rhinocort)
- فلوتیکازون فوروات (Flonase Sensimist)
- فلوتیکازون پروپیونات (Flonase Allergy Relief)
- مومتازون (Nasonex)
- تریامسینولون (Nasacort Allergy 24 Hour)
گلاب و گلیسیرین برای داشتن پوست زیبا (12 روش استفاده)
برای افرادی که از احساس مایع در گلو یا طعم ناخوشایند این اسپری‌ها ناراحت هستند، دو فرمول آئروسل موجود است:
- بکلومتازون (Qnasl)
- سیکلزونید (Zetonna)
استنشاق‌ها
کورتیکواستروئیدهای استنشاقی اغلب به عنوان بخشی از درمان آسم ناشی یا تشدید شده توسط عوامل آلرژی‌زا استفاده می‌شوند. عوارض جانبی عموماً جزئی هستند و ممکن است شامل تحریک دهان و گلو و عفونت‌های قارچی دهان باشند. برخی از استنشاق‌ها کورتیکواستروئیدها را با برونکودیلاتورهای طولانی اثر ترکیب می‌کنند. استنشاق‌های با نسخه شامل:
- بکلومتازون (Qvar Redihaler)
- بودزونید (Pulmicort Flexhaler)
- سیکلزونید (Alvesco)
- فلوتیکازون (Flovent)
- مومتازون (Asmanex Twisthaler)
آمپول‌های کورتیکواستروئید
آمپول‌های کورتیکواستروئید نیز برای درمان حساسیت‌های شدید پوستی و کاهش التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها معمولاً زمانی استفاده می‌شوند که قرص‌های خوراکی کافی نباشند یا بیمار نیاز به درمان فوری داشته باشد. برخی از کورتیکواستروئیدهای تزریقی شامل متیل‌پردنیزولون و بتامتازون هستند. عوارض جانبی ممکن است شامل افزایش وزن، تغییرات خلقی و ضعف سیستم ایمنی باشد
قطره‌های چشمی
قطره‌های چشمی کورتیکواستروئید برای تسکین خارش، قرمزی یا آبریزش چشمی مداوم استفاده می‌شوند که سایر مداخلات مؤثر نیستند. معمولاً پزشک متخصص چشم (افتالمولوژیست) استفاده از این قطره‌ها را به دلیل خطر مشکلاتی مانند آب مروارید، گلوکوم و عفونت نظارت می‌کند. نمونه‌ها شامل:
- فلورومتولون (Flarex, FML)
- لوتپردنول (Alrex, Lotemax)
- پردنیزولون (Omnipred, Pred Forteو دیگر)
حتما فواید و عوارض پاکسازی صورت رو بلد باشید: 12 فواید پاکسازی صورت+ 7 عوارض پاکسازی
قرص‌های ترکیبی
برخی داروها ترکیبی از آنتی‌هیستامین‌ها و کورتیکواستروئیدها هستند که به منظور بهبود اثرگذاری و کاهش علائم حساسیت طراحی شده‌اند. این قرص‌ها معمولاً برای مواردی که نیاز به درمان قوی‌تر و سریع‌تر است، تجویز می‌شوند. استفاده از این داروها باید با مشورت پزشک صورت گیرد تا از عوارض جانبی و مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
بازدارنده‌های لکوترین
یک بازدارنده لکوترین دارویی با نسخه است که مواد شیمیایی ایجاد کننده علائم به نام لکوترین‌ها را مسدود می‌کند. این داروی خوراکی علائم و نشانه‌های آلرژی شامل احتقان بینی، آبریزش بینی و عطسه را تسکین می‌دهد. تنها نوع این دارو، مونتلوکاست (Singulair)، برای درمان تب یونجه تأیید شده است.
در برخی افراد، بازدارنده‌های لکوترین ممکن است باعث علائم روانی مانند اضطراب، افسردگی، خواب‌های عجیب، مشکل در خوابیدن و افکار یا رفتارهای خودکشی شوند.
ایمونوتراپی آلرژن
ایمونوتراپی قرار گرفتن تدریجی و به موقع در معرض آلرژن‌ها، به ویژه آلرژن‌هایی که اجتناب از آنها دشوار است مانند گرده‌ها، گرد و غبار و کپک‌ها است. هدف از این درمان آموزش سیستم ایمنی بدن است که به این آلرژن‌ها واکنش نشان ندهد.
ایمونوتراپی ممکن است زمانی استفاده شود که سایر درمان‌ها مؤثر یا تحمل نشوند. همچنین در کاهش علائم آسم در برخی بیماران مفید است.
پاکسازی صورت با لیزر: همه نکات مهم که باید بدانید!
آمپول‌ها
ایمونوتراپی ممکن است به صورت یک سری تزریقات داده شود، معمولاً یک یا دو بار در هفته. دوز ممکن است هفتگی یا هر دو هفته یکبار بر اساس تحمل بیمار افزایش یابد. تزریق دوز حداکثری تحمل شده ممکن است سپس هر دو تا چهار هفته در طول سال داده شود.
عوارض جانبی ممکن است شامل تحریک در محل تزریق و علائم آلرژی مانند عطسه، احتقان یا کهیر باشد. به ندرت، شات‌های آلرژی ممکن است باعث آنافیلاکسی شوند، یک واکنش ناگهانی تهدید کننده زندگی که باعث تورم گلو، دشواری در تنفس و سایر علائم و نشانه‌ها می‌شود.
ایمونوتراپی زیرزبانی (SLIT)
در این نوع از ایمونوتراپی، یک قرص حاوی آلرژن زیر زبان قرار می‌گیرد و اجازه داده می‌شود تا جذب شود. این درمان نشان داده است که علائم مانند آبریزش بینی، احتقان، تحریک چشم و سایر علائم مرتبط با تب یونجه را کاهش می‌دهد. همچنین علائم آسم را بهبود می‌بخشد.
یکی از قرص‌های SLIT حاوی آلرژن‌های گرد و غبار است (Odactra). چندین قرص SLIT حاوی عصاره‌های گرده انواع مختلفی از علف‌ها شامل موارد زیر هستند:
- رگ‌وید کوتاه (Ragwitek)
- شیرین وورنال، اورچارد، رای دائمی، تیموتی و علف کنتاکی بلو (Oralair)
- علف تیموتی (Grastek)
آمپول‌های اپی‌نفرین اضطراری
آمپول‌های اپی‌نفرین برای درمان آنافیلاکسی، یک واکنش ناگهانی تهدید کننده زندگی استفاده می‌شوند. این دارو با یک سرنگ و سوزن خودتزریق (اتو-اینجکتور) تجویز می‌شود. ممکن است نیاز باشد دو اتو-اینجکتور همراه داشته باشید اگر احتمال داشته باشد که یک واکنش آلرژیک شدید به یک غذای خاص مانند بادام زمینی یا اگر به زهر زنبور یا زنبور سرخ آلرژی دارید، داشته باشید.
گاهی اوقات نیاز به تزریق دوم است. به همین دلیل، مهم است که با 911 تماس بگیرید یا فوراً مراقبت‌های پزشکی اورژانسی دریافت کنید.
فیشیال/ پاکسازی صورت در منزل (2 روش انجام و نکات مهم)
یک متخصص بهداشت نحوه استفاده از اتو-اینجکتور اپی‌نفرین را به شما آموزش خواهد داد. مهم است که نوعی را که پزشک شما تجویز می‌کند، تهیه کنید، زیرا روش تزریق ممکن است برای هر برند کمی متفاوت باشد. همچنین، مطمئن شوید که اپی‌نفرین اضطراری خود را قبل از تاریخ انقضا جایگزین کنید.
نمونه‌هایی از این داروها شامل:
- Adrenaclick
- Auvi-Q
- EpiPen
- EpiPen Jr
با پزشک خود مشورت کنید
با پزشک خود همکاری کنید تا موثرترین داروهای ضد حساسیت را انتخاب کرده و از بروز مشکلات جلوگیری کنید. حتی داروهای ضد حساسیت بدون نسخه نیز عوارض جانبی دارند و برخی داروهای ضد حساسیت ممکن است در ترکیب با سایر داروها مشکلاتی ایجاد کنند.
به خصوص در شرایط زیر با پزشک خود در مورد مصرف داروهای ضد حساسیت صحبت کنید:
- اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی قرار دارید.
- اگر دچار بیماری مزمنی مانند دیابت، گلوکوم، پوکی استخوان یا فشار خون بالا هستید.
- اگر داروهای دیگری از جمله مکمل‌های گیاهی مصرف می‌کنید.
- اگر برای کودکی داروهای ضد حساسیت تجویز می‌کنید. کودکان به دوزهای مختلفی از دارو یا داروهای مختلفی نسبت به بزرگسالان نیاز دارند.
- اگر برای فرد مسن داروهای ضد حساسیت تجویز می‌کنید. برخی داروهای ضد حساسیت می‌توانند در بزرگسالان مسن ایجاد سردرگمی، علائم مجاری ادراری یا عوارض جانبی دیگر کنند.
- اگر در حال حاضر داروی ضد حساسیتی مصرف می‌کنید که مؤثر نیست. در این صورت دارو را در بسته‌بندی اصلی آن به همراه خود نزد پزشک ببرید.
بهترین پزشکها در این زمینه: 9 بهترین دکتر پوست در ایران+ تماس
علائم خود، زمان مصرف داروها و میزان مصرف را ثبت کنید. این کار به پزشک شما کمک می‌کند تا بهترین راه حل را پیدا کند. ممکن است نیاز داشته باشید چندین دارو را امتحان کنید تا دارویی که بیشترین تاثیر و کمترین عوارض جانبی را برای شما دارد، مشخص شود.
نتیجه‌گیری
حساسیت‌های پوستی می‌توانند به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند، اما با شناخت دقیق علائم و استفاده از داروهای مناسب، می‌توان این مشکلات را به خوبی مدیریت کرد. استفاده از قرص‌ها و آمپول‌های ضد حساسیت باید با مشورت پزشک صورت گیرد تا از عوارض جانبی و مشکلات احتمالی جلوگیری شود. انتخاب داروی مناسب و رعایت دستورات پزشک می‌تواند به بهبود سریع‌تر علائم و افزایش کیفیت زندگی کمک کند.
